मोहित सोमण: अर्थसंकल्पाच्या पार्श्वभूमीवर बाजारात मोठे कयास लावले जात आहे. मागील आठवड्यात अपवाद वगळता बाजारात रॅली अधिक झाली आहे. तर केवळ दोनदा बाजारात घसरण झाली आहे. मुख्यतः लार्जकॅप वाढीबरोबर मिडकॅप व स्मॉलकॅपमध्ये चांगली वाढ कायम राहिली आहे. दुसरीकडे बँक निर्देशांकात वाढ झाली. आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील संमिश्र प्रतिसाद असताना भारतातील सरकारला स्थिरता आल्याने आर्थिक धोरणे चालू राहतील या आशेने बाजारातील अस्थिरता संपुष्टात आली तरी बाजारात कमी वेळा ' कंसोलिडेशन ' सोडल्यास बाजाराने चढता स्तर कायम राखला आहे.
दुसरीकडे प्राईज करेक्शन साठी कालच्या बाजारात नफा बुकिंग झाल्याने आठवड्याची अखेर घसरणीने झाली होती. बाजारात सेन्सेक्स २६९.०२ व निफ्टी ६५.९० अंशाने घसरला होता. दुसरीकडे अमेरिकन बाजारातील फेडरल व्याजदरात कपात होईल या स्थितीने गुंतवणूकदार आशेने वाट पाहत असताना अमेरिकन बाजारातील रोजगारी व उत्पादन क्षेत्रातील पीएमआय निर्देशांक अपेक्षेपेक्षा समाधानकारक असला तरी किरकोळ महागाई राहण्याचे संकेत मिळत आहेत. परिणामी बाजारातील व्याज दर कपात होण्याची चिन्हे धुसर आहेत. परकीय गुंतवणूकदारांची गुंतवणूक भारतीय बाजारात समाधानकारक राहिली किंबहुना देशांतर्गत गुंतवणूकदारांनी बाजारात चांगला पाठिंबा दिला आहे.
अर्थसंकल्पाचे सादरीकरण जवळ आल्याने गुंतवणूकदारांना मोठ्या आशा पल्लवित झाल्या आहेत. कच्च्या तेलाच्या व सोन्याच्या आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील चढ उतार मोठ्या प्रमाणात असताना त्यात स्थिरता येण्याची शक्यता नाही. अशातच आगामी आठवडा शेअर बाजारासाठी कसा राहिल व गेला आठवडा कसा राहिला यावर तज्ञांनी विश्लेषण केले आहे. जाणून घेऊया तज्ज्ञांची याविषयी मते -
१) अजित भिडे - ज्येष्ठ बाजार अभ्यासक - 'मागील आठवड्यात आपण बाजाराच्या वाढलेल्या सूजबद्दल चर्चा केली होती.निर्देशांकांत काही मोजक्याच कंपन्यांचे वजन ठेवले आहे.त्यामुळेच संपूर्ण बाजार खाली असताना सुद्धा बाजाराचे निर्देशांकात नवनवीन उच्चांक दाखवत असतात असे अस्पष्ट चित्र छोट्या गुंतवणूकदारांना आकर्षित करत असते. ही परिस्थिती जाणूनबूजून लांबवली जात असते.त्यामुळेच नवखे गुंतवणूकदार आकर्षित होत ट्रॅप होत असतात.
आठवडाभरात सरकारी कंपन्यांत चांगली पडझड पहायला मिळाली. तसेच मिडकॅप स्माॅलकॅप मधेही पहायला मिळाली. पण कालच्या दिवशी खूपच व्होलेटॅलीटी (Volatility चढउतार)बाजारात पहायला मिळाली. निर्देशांकात ६०० पेक्षा जास्त अंकाची घट होत होता होता.२६९ अंक काही क्षणात निर्देशांक खाली आला.बॅकनिफ्टी तर झिगझॅग होत होता.अनेक मोठमोठया कंपनीचे आयपीओ येत असल्याने बाजारात चैतन्य टिकवून ठेवले जात आहे.जगातील कच्चे तेल परत एकदा वाढ दर्शवत आहेत. याचा परिणाम महागाईच्या आकड्यावर होऊ शकतो आणि अपेक्षित व्याज दर कपातीवर परिणाम होईल का अशी भीती वाटते. कॅनडानेही व्याजदर कपातीचे संकेत दिले आहेत. यावर आपण अनेकदा वेळा चर्चा केलेली आहे.
पण महत्वाचा मुददा हा असायला हवा की दर महीन्यात एसआयपीचे १५ ते २० हजार कोटी रूपये बाजारात येत राहिले तर बाजार जितका आवश्यक तितका खाली जाणार नाही. तर विदेशातील गुंतवणूकदार संस्था आपल्या कडे गुंतवणूक करतील का? आपल्या पेक्षा चायनाचा शेअर बाजार जास्त आकर्षक आहे.आपल्या देशातील शेअर बाजारात टॅक्स खूप आहेत.
गुंतवणूकदारांचा तोटा झाला तरी सरकार टॅक्स वसूली करणार असे धोरण आहे.एलटी सीजी एसटीपीआई आणि खरेदी विक्री वरील टॅक्स हे बाजार अनाकर्षक करीत आहेत.आज म्युच्युअल फंडांचे सर्व सामान्यांचा खूप विश्वास आहे. पण जर परतावा अपेक्षितपेक्षा कमी झाल्यास हा गुंतवणूकदार जो महिन्याला १५००० हजार ते वीस हजार करोड रूपये जमा करून देत आहे त्याचा विश्वास उडाला तर त्यांचे परिणाम फार भयंकर असतील.
विदेशी संस्थांमार्फत अजूनही मोठी गुंतवणूक दिसत नाही. त्यामुळेच बाजारात फक्त तेजीचे वातावरण असेल हे पुढील काळातील नवीन संकट तर नसेल ना अशी शंका येत आहे.बाजारातील शेअरचे दर हे सदर कंपनीच्या परफॉर्मन्सनुसार अपेक्षित असतात.पण सध्या पेनी स्टाॅकची गणना ५० रुपया आतील स्टाॅक अशी केली जात आहे. विदेशी संस्थांमार्फत खरेदीमूळेच बाजारात एक आश्वासकता असते. आणि विदेशी संस्थांमार्फत खरेदी नगण्य आहे.विक्री जास्त होत आहे.कंपन्यांचे वाढलेले अवाजवी दर ज्याला कोणीही जस्टीफाई करू शकत नाही.हे नैसर्गिकरित्या खाली येणे अपेक्षित आहे.कंसोलीडेशन सुरू आहे. ते काही काळापर्यंत अपेक्षित आहे.आपले म्युच्युअल फंड हे टिकलेच पाहिजेत आणि विदेशी संस्थांमार्फत आपल्या बाजारात खरेदी विक्री होत राहणेही महत्वाचे आहे.'
२)अजित मिश्रा - रेलिगेअर ब्रोकिंग लिमिटेड - संमिश्र संकेतांमध्ये जवळजवळ अपरिवर्तित संपत, बाजार आणखी एका आठवड्यासाठी मजबूत होत राहिले. सुट्ट्यांमुळे आठवडा कमी झाल्याने, प्रमुख निर्देशांकांनी मंदावलेली क्रिया दर्शविली,लक्षणीय घटना ज्यांचा परिणाम बाजारात झाला नाही.तथापि, आगामी अर्थसंकल्पाभोवती जागतिक प्रभाव आणि अपेक्षेने सहभागी बाजार गुंतलेले आहे.निफ्टी २३५०१.१० वर बंद होऊन सार्वकालिक उच्चांकाच्या जवळ गेला.एका अरुंद मर्यादेत व्यापार. बँकिंग आणि आयटी क्षेत्रांनी ताकद दर्शविल्याने, क्षेत्राची कामगिरी भिन्न आहे,ऑटो आणि एफएमसीजी क्षेत्रात घसरण झाली. ब्रॉड इंडेक्सने माफक ०.४% ते १.०६ % टक्क्यांसह नफा व्यवस्थापित केला.पुढे पाहताना, बजेट आणि जागतिक बाजाराच्या संकेतांशी संबंधित अद्यतनांवर लक्ष राहील,विशेषतः यूएस पासून. डाऊ जोन्स इंडस्ट्रियल एव्हरेज थोड्याफार घटीनंतर नंतर लक्षणीयरीत्या वसूल झाले. तर Nasdaq Composite आणि S&P 500 ने नवीन विक्रमी पातळी गाठली, सुचित भावना एकूणच सकारात्मक होता.
जरी दोन आठवड्यांच्या दबलेल्या क्रियाकलापानंतर अस्थिरता वाढू शकते, तरी आशावादी दृष्टीकोन कायम राहण्याची अपेक्षा आहे बँकिंगमधील मजबूत कामगिरी आणि आयटी क्षेत्रातील पुनरुत्थानाच्या सुरुवातीच्या लक्षणांमुळे बाजारात उत्साही भावना राहू शकते.याव्यतिरिक्त, जून महिन्याच्या डेरिव्हेटिव्ह्जच्या नियोजित कालबाह्यतेमुळे अस्थिरता (Volatility)वाढू शकते आयटी व बँकिंग क्षेत्रातील कामगिरीमुळे निर्देशांकात रिबाऊंड होऊ शकतो. जून महिन्यातील डेलिएटिव करार लक्षात घेता अस्थिरतेत वाढ होऊ शकते.नफा घेण्याच्या बाबतीत, निफ्टी निर्देशांकाला २३१०० -२३३०० मध्ये समर्थन मिळण्याची अपेक्षा आहे. तर २३६०० वरील निर्णायक बंद २३३०० वर नवीन मैलाच्या दगडाकडे नेऊ शकते. याशिवाय बँकिंग आणि आयटी या क्षेत्रा व्यतिरिक्त धातू क्षेत्रात आशावाद नोंदवला जातो आणि व्यापाऱ्यांना निवडकपणे एक्सप्लोर करण्याचा सल्ला दिला जातो. संभाव्य दीर्घ व्यापारासाठी कृषी, संरक्षण आणि रेल्वेमध्ये बजेट-संबंधित संधी गुंतवणूकदारांनी तपासून घेतल्या पाहिजेत.'
३) विनोद नायर - जिओजित फायनांशियल सर्विसेस -' निवडणुकीच्या निकालांवरील चिंता कमी झाल्यामुळे आणि जागतिक भावना सुधारल्यामुळे भारतीय बाजाराने सुरुवातीला आपला वरचा कल सुरू ठेवला. युतीचे सरकार आल्याने, आगामी अर्थसंकल्प वाढीच्या पुढाकार आणि लोकसंख्येच्या उपायांमध्ये समतोल साधेल असा आशावाद आहे. याव्यतिरिक्त, उपभोग उत्तेजित करण्याच्या उद्देशाने सरकारी कृतींकडून अपेक्षा जास्त आहेत, ज्यावर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे. सरकारी स्थापनेनंतरच्या FII (Foreign Institutional Investors)कडून नूतनीकरण केलेल्या व्याजासह मजबूत संस्थात्मक प्रवाहाने बाजारातील भावनांना आणखी बळ दिले आहे. तथापि, मान्सूनच्या संथ प्रगतीच्या चिंतेने नफा बुकिंग उदयास आले. शिवाय, उत्तर भारतातील उष्णतेची लाट ही मुख्य चिंता आहे.'
जागतिक आघाडीवर, युके (UK) महागाई २% पर्यंत कमी होऊनही, BoE ने त्याचे व्याजदर अपरिवर्तित ठेवण्याचा निर्णय घेतला, ज्यामुळे निराशा झाली. तथापि, आता ऑगस्टमध्ये BoE द्वारे दर कपातीची वाढलेली शक्यता आहे. यूएसमध्ये, बेरोज गारांच्या दाव्यांमध्ये वाढ झाली आहे आणि कमकुवत गृहनिर्माण डेटाने सप्टेंबरमध्ये दर कपातीची ६७% शक्यता वाढवली आहे.पुढे पाहता, जीएसटी बैठकीचा निकाल पुढील आठवड्यात क्षेत्र-विशिष्ट घडामोडींना चालना देईल, कारण कापड, खते आणि बँकिंगसह काही क्षेत्रांमध्ये जीएसटी दरांचे तर्कसंगतीकरण करण्याचा विचार केला जाण्याची शक्यता आहे. पुढे,जीएसटी च्या कक्षेत पेट्रोलियम उत्पादनांचा समावेश करण्यावरही चर्चा होण्याची शक्यता आहे.'
४) महेंद्र लुनावत - पेंटोमेथ कॅपिटल अँडव्हायजर लिमिटेड - भारतीय बाजाराने अपेक्षेप्रमाणे आपला वरचा कल वाढविला आहे, सर्वकालीन उच्च पातळी गाठली आहे आणि अल्प ते मध्यम-मुदतीचा दृष्टीकोन सकारात्मक आहे. येत्या आठवड्यात पाहण्यासारखे महत्त्वाचे घटक म्हणजे मान्सूनच्या घडामोडी आणि आगामी अर्थसंकल्प. आर्थिक डेटा आघाडीवर, मे साठी घाऊक किंमत निर्देशांक (WPI) एप्रिलमधील १.२६ % वरून २.६१% पर्यंत वाढला आहे. खाद्यपदार्थ, कच्चे पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक वायू, खनिज तेल आणि उत्पादन यांसारख्या महत्त्वाच्या क्षेत्रांतील वाढत्या किमतींमुळे WPI-आधारित चलनवाढीची ही वाढ झाली आहे. आयात वाढीमुळे मे महिन्यातील व्यापार तूट $२३.७८ अब्ज झाली. कच्च्या तेलाच्या आयातीत वाढ झाल्यामुळे मे २२०३ मध्ये भारताची व्यापारी वस्तूंची निर्यात ९.१% ने वाढून $ ३८.१३ अब्ज झाली तर आयात ७.७ % ने वाढून $६१.९१अब्ज झाली.७ जून २०२४रोजी भारताचा परकीय चलन साठा $६५५.८ अब्ज होता.
गेल्या काही दिवसांपासून मान्सूनची प्रगती ठप्प झाल्यानंतर (आयएमडी)IMD ने जूनमधील मान्सूनचा अंदाज "सामान्य" पावसाच्या पूर्वीच्या अंदाजावरून सुधारित केला आहे. Fitch Ratings ने FY25 साठी भारताचा वाढीचा अंदाज आधीच्य ७ टक्क्यांवरून वरून ७.२% वर वाढवला आहे, खर्च आणि वाढीव गुंतवणुकीला चालना देणाऱ्या ग्राहकांच्या आत्मविश्वासाच्या आधारावर, परंतु सावधगिरी बाळगली आहे की सध्याच्या उष्णतेची लाट वाढ आणि महागाई या दोन्हीसाठी धोका आहे.
जुलै रोजी सादर होणाऱ्या नवीन सरकारच्या पूर्ण अर्थसंकल्पापूर्वी अर्थमंत्री सल्लामसलत सुरू करतील. अर्थव्यवस्थेला उच्च विकासाच्या मार्गावर नेण्यासाठी, रोजगार निर्मितीला चालना देण्यासाठी, खाजगी गुंतवणुकीला चालना देण्यासाठी, करांचे सुलभीकरण, व्यवसाय करण्यास सुलभता आणि सूक्ष्म स्थैर्य राखण्यासाठी, मध्यम मुदतीच्या सुधारणांसह भारतीय इंकने अनेक सुधारणा सुचवल्या आहेत. फेब्रुवारीमध्ये अंतरिम अर्थसंकल्पात जाहीर केलेल्या २०२३-२५ साठी सरकार ४.१ लाख कोटी अनुदान वाटपावर टिकून राहण्याची शक्यता आहे. केंद्रीय मंत्रिमंडळाने खरीप पिकांसाठी ५% ते ११ % MSP मंजूर केला आहे. यामुळे ग्रामीण अर्थव्यवस्थेच्या पुनरुज्जीवनासाठी बूस्टर डोस म्हणून शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढेल.
आगामी बजेटमध्ये इलेक्ट्रिक वाहनांच्या विक्रीला प्रोत्साहन देण्यासाठी भारत FAME ३ योजना आणू शकते. इलेक्ट्रिक टू, थ्री आणि फोर-व्हीलरना फास्टर ॲडॉप्शन अँड मॅन्युफॅक्चरिंग ऑफ इलेक्ट्रिक व्हेइकल्स (FAME) योजनेंतर्गत समर्थन मिळणे अपेक्षित आहे, ज्यासाठी अंदाजे १००० कोटींची बजेटरी तरतूद मिळू शकते. FAME 3 धोरणांतर्गत अनुदानासाठी वाहने प्रमाणित करणाऱ्या कंपन्यांना वर्षातून दोनदा तांत्रिक-व्यावसायिक ऑडिट करावे लागेल जेणेकरून ते स्थानिकीकरण मार्गदर्शक तत्त्वांची पूर्तता करत आहेत. अनियमितता आढळल्यास, उत्पादकांना दंडाच्या व्याजासह दावा केलेले अनुदान परत करावे लागेल.'
५) श्रीकांत चौहान - कोटक सिक्युरिटीज लिमिटेड - व्यापक बेंचमार्क निर्देशांक श्रेणीबद्ध राहिले आणि एका सपाट नोटवर कमकुवत संपले. तथापि, बीएसई स्मॉल कॅप निर्देशांक १.५ % वाढला. बहुतेक क्षेत्रीय निर्देशांकांनी या आठवड्यात नकारात्मक परतावा नोंदवला. तथापि, बीएसई आयटी आणि बीएसई बँकेक्स निर्देशांकात सकारात्मक वाढ दिसून आली. भारतीय समभागांनी या आठवड्यात FII कडून खरेदी केली. अर्थव्यवस्थेच्या आघाडीवर, मे २०२४ मध्ये भारताची वस्तू व्यापार तूट तेल व्यापार तूट तीव्र वाढ झाल्यामुळे वाढली.
दरम्यान, तेलाच्या किमती वाढतच आहेत आणि या महिन्याच्या सुरुवातीला पाहिलेल्या नीचांकीपेक्षा जास्त आहेत. सरकारने १४ खरीप पिकांसाठी MSP जाहीर केला, धानासाठी एमएसपी (MSP) ५.४% ने वाढवला आहे. IMD नुसार, नैऋत्य मोसमी पाऊस महाराष्ट्र, विदर्भ, मध्य प्रदेश छत्तीसगड, ओडिशा आणि आणखी काही भागांमध्ये पुढे सरकला आहे. बाजारातील सहभागी मान्सूनच्या पुढील प्रगतीवर लक्ष ठेवतील. मे २०२४ मध्ये अन्नधान्य महागाई ८.७% होती. अन्नधान्य महागाई नियंत्रित करण्यासाठी निरोगी पीक दृष्टीकोन महत्त्वपूर्ण ठरेल. नजीकच्या काळात, भारतीय इक्विटी मार्केट देशांतर्गत मॅक्रो डेटा आणि जागतिक बाजारपेठांचा मागोवा घेणे सुरू ठेवेल. पुढे जाऊन, हळूहळू बजेट आणि Q1FY25 कमाईकडे लक्ष केंद्रित केले जाईल.'