‘वेस्टर्न ट्रॅगोपॅन’चे यशस्वी ब्रीडींग करण्यात भारत अग्रेसर

 

बंद अधिवासात वाढवलेले पक्षी आणि मुक्त नैसर्गिक अधिवासात वाढलेले पक्षी यांच्या अधिवास सवयींमध्ये मोठा फरक असतो. बंद अधिवासातील ट्रॅगोपॅनला स्वतःचे खाद्य शोधणे किंवा घरटे बनवणे या क्रिया अवगत नसतात. त्यामुळे नैसर्गिक अधिवासात सोडल्यानंतर यांना परिस्थितीशी जुळवुन घेण्यासाठी वेळ लागतो. त्यामुळे या पक्ष्यांना प्रथम (small enclosure) छोट्या नैसर्गिक अधिवासात सोडले जाते, या अधिवासात जुळल्यानंतर काही दिवसांनी या पक्ष्यांना मोठ्या जंगल प्रदेशात सोडले जाते. यामुळे त्यांचे नैसर्गिक अधिवासाच्या अडचणीपासुन होणाऱ्या मृत्यूचे प्रमाण कमी किंवा टाळण्यास मदत होते.


संकटग्रस्त किंवा धोक्यात असलेल्या अनेक प्रजातींना वैज्ञानिक व्यवस्थापन आणि संवर्धन प्रजननाची गरज आहे. अशा प्रकारच्या प्रकल्पांचे यश हे शास्त्रज्ञ आणि स्थानिक लोक यांच्यातील समन्वय आणि सहकार्यावर अवलंबून असते.