निश्चित उत्पन्नांचे पर्याय

केंद्र सरकारच्या ‘अल्प बचत योजनां’चे व्याजदरही सध्या चांगले आहेत. सध्याचे व्याजदर ३० जूनपर्यंत असून दि. १ जुलै ते ३० सप्टेंबर या कालावधीसाठी ते व्याजदर जाहीर होणार आहेत. केंद्र सरकारतर्फे या योजनांचे व्याजदर दर तीन महिन्यांनी जाहीर होतात. ‘अल्प बचत योजनां’तील गुंतवणूक सुरक्षित असते. जोखीम नसते व परतावा निश्चित मिळतो.

बँकांप्रमाणेच काही बिगर बँकिंग वित्तीय कंपन्यांना (एनबीएफसी - नॉन बँकिंग फायनान्शियल कंपनीज) भारतीय ‘रिझर्व्ह बँके’ने ठेवी स्वीकारण्याची परवानगी दिलेली आहे. यात ‘एचडीएफसी’ कंपनी अग्रणी आहे. याशिवाय ‘बजाज फायनान्स’, ‘महिन्द्रा फायनान्स’, ‘आयसीआयसीआय होम फायनान्स’, ‘एलआयसी हाऊसिंग फायनान्स’, ‘पीएनबी हाऊसिंग फायनान्स’, ‘श्रीराम फायनान्स’ या कंपन्याही ठेवी स्वीकारतात. या कंपन्या ठेवीदारांना बँकेपेक्षा अधिक दराने व्याज देतात. पण, बँकांत ठेवी ठेवण्यात कमी असलेली जोखीम या गुंतवणुकीत मात्र जास्त असते. कंपन्यांच्या मुदत ठेवीत गुंतवणूक करताना फक्त व्याजदर न पाहता, संबंधित कंपनीची आर्थिक स्थिती, पतमानांकन (रेटिंग) व्यवसायाची स्थिती - आव्हाने, ठेव व व्याज वेळेवर देण्याचा इतिहास, प्रर्वतक आदींची पूर्ण माहिती लक्षात घेऊन निर्णय घ्यावा. या गुंतवणुकीवर बँकांच्या ठेवींसारखे विमा संरक्षण नाही.

निश्चित उत्पन्नाच्या योजनांचा पर्याय निवडताना भराव्या लागणार्‍या प्राप्तिकराचाही विचार व्हायला हवा. ‘पीपीएफ’मधली गुंतवणूक वगळता बाकी सर्व गुंतवणूक योजनांवर मिळणारे व्याज व परतावा करपात्र असतो. गुंतवणुकीतून येणारे उत्पन्न करदात्याच्या एकूण उत्पन्नात समाविष्ट होते व एकूण उत्पन्नावर प्राप्तिकर भरावा लागतो.

सर्वसामान्य गुंतवणूकदारांस ‘आरबीआय रिटेल डायरेक्ट’ योजनेत खाते उघडता येते. हे खाते ऑनलाईन पोर्टलवर उघडता येते. https://rbiretaildirect.org.in ‘केवायसी’ कागदपत्रे, ईमेल आयडी, आधारकार्डशी संलग्न असलेला मोबाईल नंबर हे खाते उघडताना लागतात. हे खाते निवासी तसेच अनिवासी भारतीय असे दोघांनाही उघडता येते. हे खाते एकट्याच्या किंवा संयुक्त नावाने उघडता येते. ऑनलाईन पोर्टलवर लॉग-इन करून खाते उघडण्यासाठीचा अर्ज भरावा लागतो. त्यानंतर आपल्या मोबाईलवर तसेच आपल्या ई-मेलवर ‘ओटीपी’ पाठविला जातो. हे दोन्ही ‘ओटीपी’ ‘सबमिट’ केल्यावर आपले खाते उघडले जाते. या खात्यास आपले बँक खाते जोडावे लागते. ते चेकची फोटो कॉपी अपलोड करून किंवा खात्याचे सर्व तपशील भरून लिंक करावे लागते. खात्याला ‘नॉमिनेशन’ देणे बंधनकारक आहे.