नव्या भारताबरोबर अमेरिकेची मैत्री

एकेकाळी हातात भिकेचे कटोरे घेऊन अमेरिका दौर्‍यात जाणारा भारत, आज ताठ मानेने डोळ्यात डोळे घालून अमेरिकेशी जागतिक राजकारणावर चर्चा करतो, आपली परखड मते मांडतो आणि अमेरिका त्याला सकारात्मक प्रतिसाद देते. प्रसंगी अमेरिका विरोधी भूमिका घेत भारत आपले हित साधणारा निर्णय घेतो, अमेरिका त्याला विरोध करत नाही. हा १४० कोटी लोकसंख्येचा नवा भारत आहे. रशियाने युक्रेनवर आक्रमण केल्यानंतर, अमेरिकेने रशियावर निर्बंध लादले. मात्र, त्यांना झुगारून देत भारताने रशिया बरोबरचे आपले व्यापारी संबंध कायम ठेवले. ‘एस ४००’ ही संरक्षण प्रणाली भारताने रशियाकडून विकत घेऊ नये, असा इशारा अमेरिकेने दिला होता. त्याकडे संपूर्ण दुर्लक्ष करीत भारताने आपल्या देशाला सीमा सुरक्षित करण्यासाठी ही प्रणाली रशियाकडून ना केवळ विकत घेतली, तर त्वरेने ती वापरातही आणली.

विस्तारवादी चीनच्या आक्रमक कारवाया दक्षिण आशिटयात वाढल्या आहेत. चीन, तैवान या दोन देशांत तणावाचे वातावरण आहे. भारताबरोबरही अरुणाचल प्रदेशच्या निमित्ताने चीनने पुन्हा एकदा कुरापत काढली आहे. या पार्श्वभूमीवर चीनला रोखण्यासाठी भारत हाच आशियातील प्रमुख देश आहे, हे अमेरिका जाणून आहे. म्हणूनच तैवान जवळ चिनी हवाई दलाने प्रात्यक्षिके केल्यानंतर लगेचच अमेरिकेने भारताशी बोलणे करावीत, यातच सारे काही आले. म्हणूनच उभय देशांमध्ये लष्करी सहकार्य वाढले आहे. गेल्याच महिन्यात दोन्ही परराष्ट्र मंत्र्यांनी रशिया-युक्रेन युद्धाचा जागतिक पातळीवर जो परिणाम झाला आहे, तो कमी करण्यासंदर्भातील उपाययोजनांवर सविस्तर चर्चा केली होती.