असद भरोसे सीरिया

’इसिस’ला उखडून फेकण्यासाठी अमेरिकेच्या नेतृत्वात पाश्चिमात्य देशांनी लोकशाही समर्थक आंदोलकांची मदत घेतली. पण, आपला स्वार्थ साध्य होताच, या आंदोलकांना वार्‍यावर सोडून सीरियामधून काढता पाय घेतला. सीरियात आजही बशर अल असद यांची हुकूमशाही राजवट चालूच आहे. त्यांच्यावर युद्ध गुन्हेगारीचे गंभीर आरोप. अशाच आरोपांमध्ये फ्रान्सच्या न्यायालयाने त्यांच्याविरोधात नुकतेच एक अटक वॉरंट जारी केले. मुळात फ्रान्सच्या न्यायालयाने अटक वॉरंट जारी केल्यामुळे असद यांच्यावर काहीही फरक पडणार नाहीच. तरीही यामुळे सीरियातील मानवीय संकट पुन्हा एकदा चर्चेत आले.

 

दि. १५ मार्च २०११ रोजी सीरियाच्या दक्षिणेकडील डेरा शहरात लोकशाही समर्थक निदर्शनानंतर हिंसाचार उसळला. या आंदोलकांची मागणी बशर अल असद यांनी सत्ता सोडून लोकशाहीची स्थापना करावी, ही प्रमुख मागणी होती. सुरुवातीला शांततापूर्ण असलेल्या या आंदोलनाला असद सरकारने बलपूर्वक दाबण्याचा प्रयत्न केला. तेव्हापासून सीरियामध्ये गृहयुद्ध भडकले. या गृहयुद्धात सगळ्याच क्षेत्रीय आणि जागतिक शक्तींनी आपले हित साधण्याचा प्रयत्न केला. रशिया, इराणने असद यांच्या राजवटीला पाठिंबा दिला, तर अमेरिकेच्या नेतृत्वातील पाश्चिमात्य देशांनी लोकशाही समर्थक आंदोलकांना आपला पाठिंबा दिला. दोन्ही बाजूने पैसा, शस्त्रे आणि लढाऊ विमाने पाठवायला सुरुवात झाली. सीरियातील या अस्थिरतेचा फायदा ’अल कायदा’ आणि ‘इस्लामिक स्टेट’सारख्या दहशतवादी संघटनांनी घेतला आणि सीरिया सर्व दिशांनी हिंसाचारात घेरला गेला. सीरियाच्या गृहयुद्धात आतापर्यंत चार लाखांहून जास्त नागरिकांचा मृत्यू झाला आहे.

इराणने हजारो शिया सैनिकांना सीरियन सैन्याच्या मदतीसाठी पाठवले. शस्त्रांसोबतच त्यांना प्रशिक्षण आणि पैसेही पुरवले. यातील बहुतांश सैनिक हे लेबेनॉनच्या ’हिजबुल्ला’चे दहशतवादी होते. दुसरीकडे अमेरिकेच्या नेतृत्वात पाश्चिमात्य देशांनी लोकशाही समर्थक आंदोलकांना मदत केली. यामध्ये कुर्दिश बंडखोरांचादेखील समावेश होता. अमेरिका २०१४ पासून सीरियात युद्ध लढत आहे. अमेरिकेने युद्धात सहभाग घेतल्यामुळे ’इस्लामिक स्टेट’सारख्या दहशतवादी संघटनांना जरी आळा बसला असला तरी अमेरिका असदची राजवट उलथून लावण्यात ते अपयशी ठरले. सीरियाचे अनेक भाग अजूनही बंडखोर, जिहादी आणि कुर्दिशांच्या नेतृत्वाखालील ’एसडीएफ’च्या ताब्यात आहेत. सध्या सीरियात काहीशी शांतता असली तरी पुन्हा हिंसाचार सुरू होणार नाही, याची शाश्वती कोणीच देऊ शकत नाही.