पोकळ वासे ‘पडकी हवेली’ वाचविणार?

आता सत्ता होती, तोपर्यंत सर्व काही व्यवस्थित चालले होते. मात्र, अखेर २०१४ साली सत्ता गेली आणि या मंडळींना पहिला धक्का बसला. त्यानंतर २०१९ साली पुन्हा पराभव झाला आणि त्यानंतर अचानक या ज्येष्ठ नेत्यांना पक्षांतर्गत लोकशाहीची आठवण झाली. कारण, आता कुटुंबाच्या नेतृत्वाखाली राहून काही आपल्याला फायदा नाही, याची त्यांना जाणीव झाली. मग या नेत्यांनी आपला एक गट तयार केला, त्याला नाव मिळाले ‘जी-२३’. मात्र, ज्या मंडळींना आपल्या भरवशावर सत्ता उपभोगली, आज त्यांनीच आपल्याला नखे दाखवावीत, हे काँग्रेस नेतृत्वाला रुचणे शक्य नव्हतेच. त्यामुळे मग पक्षामध्ये ‘ज्येष्ठ नेते विरुद्ध उरलेले तरुण नेते’ असा थेट संघर्ष सुरू झाला. पक्षाच्या कार्यसमितीच्या एका बैठकीत ज्येष्ठ नेत्यांनी पक्षांतर्गत निवडणुकीची मागणी केली असता राहुल गांधी यांनी त्यांना थेट भाजपचा एजंटच ठरविले होते.त्यानंतर आता अगदी कालपरवाच काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते कपिल सिब्बल यांच्या घरासमोर निदर्शने झाली. ही निदर्शने केली ती अखिल भारतीय युवक काँग्रेसने. यामध्ये सिब्बल यांच्या घरावर हे कार्यकर्ते चालून गेले, त्यांच्या घरावर टॉमेटो फेकण्यात आले, त्यांच्या मोटारीचे नुकसान करण्यात आले. एकेकाळी कपिल सिब्बल यांचे काँग्रेसमध्ये जे स्थान होते, ते पाहता आज त्यांच्याविषयी घडलेला हा प्रकार काँग्रेसच्या सध्याच्या राजकारणाची दिशा दर्शविणारा आहे. कारण, हा प्रकार घडून दोन दिवस झाले आहेत आणि अद्याप काँग्रेसच्या हंगामी अध्यक्षा सोनिया गांधी, पक्षाच्या महासचिव प्रियांका गांधी-वाड्रा आणि पक्षाचे माजी अध्यक्ष राहुल गांधी यांनी त्याविषयी चकार शब्दही काढलेला नाही. त्यामुळे हा प्रकार पक्षश्रेष्ठींच्याच मर्जीनुसार घडला की काय, अशी शंका निर्माण होते. मात्र, सिब्बल यांच्याविरोधात जो प्रकार घडला, तो उद्या आपल्याविरोधातही घडू शकतो, हे लक्षात घेऊन सिब्बल यांचे सहकारी शशी थरूर यांना सिब्बल यांनी पक्षासाठी किती कायदेशीर लढे दिले, याची आठवण करून दिली. तर पी. चिदंबरम यांनी, “आम्ही पक्षामध्ये चर्चाही करू शकत नाही” हे अत्यंत निराशाजनक असल्याचे ट्विट केले. या सर्वांचा रोख आहे तो पक्षाच्या हंगामी अध्यक्षा सोनिया गांधी यांच्यावर. कारण, जुलै महिन्यात पक्षाला पूर्णवेळ अध्यक्ष मिळेल, पक्षांतर्गत निवडणुकांचा निर्णय होईल, अशी घोषणा करण्यात आली होती. मात्र, अद्याप तसे काही झालेले नाही. विशेष म्हणजे, हे ‘जी-२३ ’ नेते अद्याप त्यावर अडून बसले असून, त्यांनी तत्काळ पक्षाच्या कार्यसमितीची बैठक बोलाविण्याची मागणी केली आहे.

आता अनेकांना हा प्रकार पाहून १९६९ सालची आठवण येऊ शकेल. तेव्हा काँग्रेसमध्ये ‘सिंडिकेट विरुद्ध इंडिकेट’ वाद निर्माण झाला होता. पक्षातले जुने-जाणते, बुजुर्ग नेते १९६९ साली तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांनी जसे वेचून पक्षाबाहेर काढले, तसेच आज काँग्रेसचे हायकमांड करताना दिसत आहेत. त्यावेळी निजलिंगप्पा, मोरारजी देसाई, नीलम संजीव रेड्डी, स. का. पाटील आदी नेते होते. तर आज आज कपिल सिब्बल, गुलाम नबी आझाद, कॅप्टन अमरिंदर सिंग, लुईजिनो फालेरो, आनंद शर्मा आदी नेते लक्ष्य होत आहेत. या दोन्ही नेत्यांच्या पिढीमध्ये समानता अशी की, त्यांनी काँग्रेसच्या नेतृत्वामध्ये लोकशाही आणण्याचा प्रयत्न केला. त्याच बरोबर अशीही समानता आहे की, काँग्रेस हायकमांडने पक्षात उभी फूट पाडली. पण, आपल्याला आव्हान देणार्‍या बड्या बुजुर्ग नेत्यांचे काहीही ऐकले नाही. त्यावेळी इंदिरा गांधींनी ऐकले नाही आणि आज सोनिया गांधी ऐकण्याच्या मनःस्थितीत नाहीत.