कोकणातून चतुराच्या नव्या प्रजातीचा उलगडा

    19-May-2020   
Total Views | 164
dragonfly _1  H


'कोकण राॅकड्वेलर' असे नामकरण

 
 
मुंबई (अक्षय मांडवकर) - कोकण पट्ट्यामधून चतुराच्या नव्या प्रजातीचा शोध लावण्यात मुंबईतील दोन तरुण संशोधकांना यश मिळाले आहे. या नव्या प्रजातीचे नामकरण कोकणाच्या नावे म्हणजे 'कोकण राॅकड्वेलर' असे करण्यात आले आहे. या चतुराचा वावर महाराष्ट्राच्या पश्चिम किनारपट्टीच्या क्षेत्रात सर्वसामान्यपणे पाहावयास मिळतो. 
 
 
 
बालपणी चतूराच्या शेपटीला दोरा बांधून आपण सगळ्यांनीच त्याच्याबरोबर खेळण्याचा आनंद लुटला आहे. या चतूरांमध्ये एका नव्या प्रजातीची भर पडली आहे. गोड्या पाण्यातील अधिवासात चतुर हे पर्यावरणीयदृष्ट्या महत्त्वाचे कीटक आहेत. पश्चिम घाटात साधारण १०६ प्रजातीचे चतुर आणि टाचणीच्या प्रजाती आढळतात. त्यामधील ४० टक्के प्रजाती या केवळ पश्चिम घाटात आढळतात म्हणजेच त्या पश्चिम घाटाच्या प्रदेशनिष्ठ प्रजाती आहेत. नव्याने उलगडलेल्या 'कोकण राॅकड्वेलर' या प्रजातीचा समावेश 'ब्रॅडिनोपाया' या वर्गात होतो. या पोटजातीत जगात तीनच प्रजाती आढळतात. मात्र, आता या नव्या शोधामुळे ती संख्या चार झाली आहे. स्वतंत्र्य संशोधक म्हणून काम करणारे मुंबईतील शंतनु जोशी आणि डाॅ. दत्तप्रसाद सावंत यांनी नव्या चतुर प्रजातीचा उलगडा केला आहे. सोमवारी प्रसिद्ध झालेल्या 'झूटॅक्सा' या संशोधन पत्रिकेत या संशोधनाचे वृत्त प्रकाशित करण्यात आले आहे.
 
 

dragonfly _1  H 
 
डाॅ. दत्तप्रसाद सावंत यांनी २०१५ मध्ये 'कोकण राॅकड्वेलर'ला सर्वप्रथम सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील देवगडमध्ये छायाचित्रीत केले होते. त्यानंतर २०१७ मध्ये विजयदुर्गमध्ये ही प्रजात त्यांना आढळली होती. २०१८ पर्यंत ठाणे, रायगड, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील दहा ठिकाणी या प्रजातीचा वावर त्यांना आढळून आला. त्यानंतर या प्रजातीचे नमुने गोळा करुन शंतुन जोशी यांच्या मदतीने त्यांना बंगळूरू येथील 'नॅशनल सेन्टर फाॅर बायोलाॅजिकल सायन्स' या संस्थेत चाचणीसाठी पाठविल्याची माहिती सावंत यांनी दिली. याठिकाणी पार पडलेल्या चाचण्यांमध्ये ही प्रजात विज्ञानासाठी नवीन असल्याचे समोर आले.
 
 

कोकण किनारपट्टीच्या भागात आढळणारी ही चतुरांची प्रदेशनिष्ठ प्रजात असल्याची माहिती शंतनू जोशी यांनी दिली. ही प्रजात खडक आणि अगदी काँक्रीटच्या भिंतींवर बसणे पसंत करत असल्यामुळे आम्ही तिचे नाव 'कोकण रॉकड्वेलर' म्हणजे कोकणातील खडकांवरील रहिवासी असे ठेवल्याचे त्यांनी सांगितले. भविष्यातील चतुरांच्या वैज्ञानिक विश्लेषणासाठी शास्त्रीय माहितीचे संकलन करण्याबरोबरच या मोहक कीटकांबद्दल लोकांमध्ये जनजागृती करण्याचे लक्ष्य या दोन्ही संशोधकांचे आहे.
 
 

अक्षय मांडवकर

'दै. मुंबई तरुण भारत'मध्ये 'विशेष प्रतिनिधी' (पर्यावरण/ वन्यजीव) म्हणून कार्यरत. मुंबई विद्यापीठातून पत्रकारितेचे पदव्युत्तर शिक्षण. गेल्या तीन वर्षांपासून पत्रकारिता क्षेत्रात कार्यरत. पर्यावरण आणि वन्यजीव क्षेत्राची आवड असल्याने त्यासंबंधीच्या वृत्तांकनामध्ये विशेष रस. महाराष्ट्रातील महत्वाच्या वन्यजीव संवर्धन आणि संशोधन कार्यात सहभाग. भारतीय शास्त्रीय नृत्यशैलीतील 'कथ्थक' नृत्यात विशेष प्राविण्य. देशातील महत्वाच्या शास्त्रीय नृत्य महोत्सव आणि नृत्यविषयक टेलिव्हिजन मालिकांमध्ये सादरीकरण.

अग्रलेख
जरुर वाचा
नक्षलमुक्त भारताच्या दिशेने आणखी एक पाऊल, छत्तीसगढमध्ये २६ नक्षलवाद्यांचे आत्मसमर्पण

नक्षलमुक्त भारताच्या दिशेने आणखी एक पाऊल, छत्तीसगढमध्ये २६ नक्षलवाद्यांचे आत्मसमर्पण

Naxal free India छत्तीसगढ पोलिसांच्या ‘लोन वर्राटू’ अर्थात ‘घरी परत या’ या मोहिमेंतर्गत सोमवारी तब्बल २६ नक्षलवाद्यांनी आत्मसमर्पण केले आहे. त्यामुळे नक्षलमुक्त भारताच्या दिशेने आणखी पाऊल पडले आहे. छत्तीसगढ राज्यातील दंतेवाडा जिल्ह्यात सुरू असलेल्या नक्षल निर्मूलन मोहिम 'लोन वर्राटू' (आणि राज्य सरकारच्या पुनर्वसन धोरणामुळे एकूण २६ नक्षलवाद्यांनी आत्मसमर्पण केले आहे. यामध्ये ३ इनामी नक्षलवाद्यांचा समावेश आहे. हे आत्मसमर्पण ७ एप्रिल रोजी दंतेवाडा येथील डीआरजी कार्यालयात झाले. आत्मसमर्पण केलेल्या नक्षलवाद्यांम..

ईशनिंदचा आरोप लावत जमावाने बांगलादेशी हिंदू युवकाला केली जबर मारहाण

ईशनिंदचा आरोप लावत जमावाने बांगलादेशी हिंदू युवकाला केली जबर मारहाण

Bangladeshi Hindu बांगलादेशातील टांगाइल जिल्ह्यात रविवार ६ एप्रिल २०२५ रोजी एका ४० वर्षीय हिंदू अखिल चंद्र मंडलवर काही कट्टरपंथींनी इशनिंदाचा आरोप करत जमावाने हल्ला केला आहे. कट्टरपंथीयांनी अखिल चंद्र मंडलवर इस्लमा धर्माविषयी आणि पैगंबर मोहम्मदांबाबत आरोप लावणयात आला आहे. ही माहिती प्रसारमाध्यमाद्वारे समोर आली आहे. त्यामुळे आता इतर वृत्तपत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार,बांगलादेशात हिंदू अद्यापही सुरक्षित नसल्याचे वास्तव नाकारता येत नाही. यावेळी हल्ला सुरू असताना बचाव पथकाने मध्यस्थी केली, मात्र बचाव पथकाने ..

Email

admin@mahamtb.com

Phone

+91 22 2416 3121