‘ब्राह्मोस’ची हेरगिरी: देशगद्दारांना हवे कठोर शासन!

‘ब्राह्मोस एरोस्पेस सेंटर’ ब्राह्मोस नागपुरात आहे. हे केंद्र भारत आणि रशियामार्फत संयुक्तपणे चालवलं जातं. गेल्या वर्षी येथे अत्याधुनिक शस्त्रास्त्रांच्या प्रक्रियेचं परीक्षण करण्यात आलं होतं. देशाच्या संरक्षणाविषयीची गोपनीय माहिती मिळविण्यासाठी शत्रुराष्ट्रांकडून सातत्याने छुप्या मार्गाने प्रयत्न सुरू असतात.

‘ब्राह्मोस’ क्षेपणास्त्रासंबंधीची माहिती पाकिस्तानी गुप्तचर संस्था आयएसआयला पुरवत असल्याच्या संशयावरून, निशांत अग्रवाल या हेराला उत्तरप्रदेश एटीएस व सैन्य दलाच्या गुप्तचर यंत्रणेने पकडले. ब्राह्मोस एअरोस्पेस सेंटरजवळूनच त्याला अटक झाली. या सेंटरमध्येच तो काम करतो. शासकीय गुपिते अधिनियमांतर्गत त्याच्यावर गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. निशांत येथून तांत्रिक गुप्त माहिती पाकिस्तान आणि अमेरिकेच्या एजन्सींना पाठवायचा, असा त्याच्यावर आरोप आहे. ‘ब्राह्मोस एरोस्पेस सेंटर’ ब्राह्मोस नागपुरात आहे. हे केंद्र भारत आणि रशियामार्फत संयुक्तपणे चालवलं जातं. गेल्या वर्षी येथे अत्याधुनिक शस्त्रास्त्रांच्या प्रक्रियेचं परीक्षण करण्यात आलं होतं. देशाच्या संरक्षणाविषयीची गोपनीय माहिती मिळविण्यासाठी शत्रुराष्ट्रांकडून सातत्याने छुप्या मार्गाने प्रयत्न सुरू असतात. यासाठी संरक्षण, संशोधन आदी क्षेत्रांत कार्यरत असणाऱ्या जवानांना, अधिकाऱ्यांना, शास्त्रज्ञांना विविध प्रकारची आमिषे दाखवून आपल्या जाळ्यात ओढले जाते. सध्या उघडकीस आलेले निशांत अग्रवाल याचे प्रकरण याच मालिकेतील आहे. ही घटना धक्कादायक आणि चिंताजनक आहे. सुरक्षाव्यवस्थेला अशी खिंडारे पडू द्यायची नसतील, तर सर्वांचे सुरक्षेसंबंधी आणि सतर्कतेसंबंधी प्रशिक्षण सातत्याने करत राहणे आवश्यक आहे.

जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा पुरातन व्यवसाय ‘हेरगिरी!’

जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा पुरातन व्यवसाय म्हणजे ‘हेरगिरी!’ जवळपास सर्वच देशांकडे आज त्यांच्या गुप्तचर संघटना अथवा संस्था आहेत. अगदी पुरातन काळापासून अस्तित्वात असणाऱ्या आहेत. या हेरांचा आर्य चाणक्यांच्या ‘अर्थशास्त्र’मध्येसुद्धा उल्लेख सापडतो. गेल्या महिन्यात बीएसएफ जवान अच्युतानंद अग्रवालला अटक करण्यात आली होती. त्या जवानाच्या चौकशीदरम्यान निशांत अग्रवाल याचं नाव समोर आलं. मिश्राला पाकिस्तानातील पत्रकाराने हनी ट्रॅपमध्ये फसवलं असावं.

वैचारिक भ्रम निर्माण करून पाकिस्तानसाठी काम करायला लावणे

आपण ज्या वेळी देशाच्या सुरक्षिततेविषयी बोलतो, त्या वेळी सामान्य माणसाच्या डोळ्यांसमोर सीमेवर लढणारे सैनिक येतात. मात्र, ‘राष्ट्रीय सुरक्षे’चा अर्थ जास्त व्यापक आहे. राष्ट्राची सुरक्षा ही तीन भागांमध्ये विभागता येते. एकतर राष्ट्राविषयी महत्त्वाची माहिती जी शत्रुराष्ट्रांपर्यंत पोहोचता कामा नये. दुसरे, शत्रुराष्ट्रांनी बॉम्बस्फोट किंवा घातपात करायला नको आणि तिसरे म्हणजे, देशाच्या नागरिकांमध्ये वैचारिक भ्रम निर्माण करून त्यांना भारताऐवजी शत्रुराष्ट्रासाठी (पाकिस्तानसाठी) काम करायला लावणे. या तीन प्रकारांनी पाकिस्तानी गुप्तहेर संघटना-आयएसआय सदैव भारताचे नुकसान करण्याचा प्रयत्न करते. या सध्याच्या प्रसंगामध्ये आपल्याकडे असलेली महत्त्वाची माहिती एका भारतीयानेच पाकिस्तानी गुप्तहेर संस्था आयएसआयला दिली असावी. त्यात काही महत्त्वाच्या मुद्द्यांची चर्चा जरुरी आहे. अशा प्रकारची माहिती शत्रुराष्ट्र कशा प्रकारे गोळा करते? माहिती मिळवण्यासाठी आयएसआय, माहिती देणाऱ्या व्यक्तींना कसे फसवते? आपल्याच पाकिस्तानसाठी काम करणाऱ्यांना, नागरिकांना पकडण्यासाठी आपण नेमके काय करायला पाहिजे? जी माहिती पाकिस्तानने आपल्याकडून चोरली असेल, त्याचे रक्षण करण्यासाठी आपण अजून काय करायला हवे?

ब्राह्मोस : उत्कृष्ट क्षेपणास्त्र!

ब्राह्मोस-कमी अंतराचं सुपरसॉनिक क्रूझ मिसाईल हे भारत आणि रशियाच्या संयुक्त प्रयत्नांमुळे तयार झालं आहे. रडारच्या नजरा चुकवून दहा मीटर उंचीवरून तसंच सर्व भूभागांवरून हे क्षेपणास्त्र सोडलं जाऊ शकतं. सर्वात महत्त्वाचे, ब्राह्मोस हे क्षेपणास्त्र भारत आणि रशिया हे दोन्ही देश मिळून करत आहेत. कमी अंतरापर्यंत वेध घेणारे हे क्षेपणास्त्र जमीन, विमान, जहाज आणि पाणबुडीत वापरले जाते. हवेतच मार्ग बदलणे आणि चालत्या लक्ष्यालाही उद्ध्वस्त करण्याची क्षमता ब्राह्मोसमध्ये आहे. लष्कर, वायुदल आणि नौदल या तिन्ही सुरक्षा यंत्रणांसाठी ब्राह्मोस उपयुक्त आहे. ब्राह्मोसविषयीची मूलभूत माहिती रशियाकडे असल्याने ही माहिती इतरांना कळणे, दुसऱ्यांना समजणे यात काहीच अवघड नाही. पण, ज्यावेळी भारतासाठी त्याचा वापर केला जातो त्यावेळी थोडा वेगळेपणा आहे. कारण, आपली गरज वेगळी आहे. या शस्त्रांमध्ये आपल्या गरजांनुसार काही बदल केले जातात. ते बदल नेमके काय आहेत, ते समजण्याची गरज आयएसआय किंवा पाकिस्तानला आहे, जेणेकरून या क्षेपणास्त्राला शह देणारे अस्त्र ते निर्माण करू शकतील.

भारतीयांना कसे तयार केले जाते?

माहिती चोरून आयएसआयला देण्यासाठी किंवा ती माहिती चोरण्यासाठी भारतीयांना कसे तयार केले जाते? गुप्तहेर संस्था व्यक्तींना फोडण्याचे काम नेहमीच करत असतात. आपल्या देशाच्या कॅण्टोन्मेंट किंवा शस्त्रास्त्र कारखाने आणि इतर महत्त्वाच्या जागांची, हेर पाठवून माहिती काढण्याचा प्रयत्न शत्रुदेश पाकिस्तान करत असतो. कॅण्टोन्मेंटमध्ये असलेल्या सैनिकांशी, त्यांच्या नातेवाईकांशी परदेशी हेर मैत्री करतात. म्हणूनच आधी कॅण्टोन्मेंट शहरी भागापासून वेगळे ठेवले जायचे. पाकिस्तान अशा व्यक्तींनाच शोधतो ज्या मानसिकरित्या कमजोर आहेत. त्यांना कुठलेतरी आमिष दाखवले जाते. पैशाचे, स्त्री उपभोगाचे किंवा इतर कुठलेही असू शकते. अशा प्रकारच्या आमिषाला बळी पडलेल्या लोकांचे चित्रण करून त्याद्वारे त्यांना ब्लॅकमेल केले जाते. त्यामुळे तो माणूस घाबरून पाकिस्तानला माहिती देण्यासाठी राजी होतो. यापैकी नेमके या प्रकरणात काय झाले, हे येणारा काळच सांगेल.

हेरगिरी करणाऱ्यांना कसे ओळखावे?

पाकिस्तानकरिता अशा प्रकारे चोरीचे किंवा हेरगिरीचे काम जेव्हा एखादी व्यक्ती सुरू करते, तेव्हा तिला कसे ओळखावे? ज्या वेळी एखादी व्यक्ती शत्रुराष्ट्राकरिता काम करते तेव्हा ती घाबरलेली असते. तिची वर्तणूक बदलते. ती व्यक्ती, आपल्यावर कोणी लक्ष ठेवत नाही ना यासाठी सतत आजूबाजूला लक्ष ठेवते. काही वेळा त्या व्यक्तीकडे खूप जास्त पैसा येतो. आपल्या सैन्यातील किंवा सैनिकी कारखान्यातील माणसे अशा प्रकारचे वर्तन करतात, त्या वेळी त्यांच्यावर पाळत ठेवून त्यांना पकडणे गरजेचे असते. जरुरी माहिती मेसेज, ई-मेल, फोटो काढून शत्रुराष्ट्राला पाठवली जाते. त्यावर पाळत ठेवणे जरुरी आहे.

देशगद्दाऱ्यांविरुद्ध कठोर पावले उचलल्याखेरीज...

सद्य:स्थितीत सरकारी गोपनीय माहिती उघड केली जात असेल अथवा दुसऱ्याला विकली जात असेल, तर ऑफिशियल सीक्रेट अॅक्ट अंतर्गत कारवाई केली जाते. जर अशी माहिती दहशतवाद्यांना दिली जात असेल, तर अनलॉफुल अॅक्टिव्हिटीज प्रीव्हेंशन अॅक्टनुसार कारवाई केली जाते. याखेरीज भारतीय दंड विधानातील तरतुदींनुसारही कारवाई करता येते; पण या परंपरागत कायद्यांनी आणि मार्गांनी होणाऱ्या कायदेशीर प्रक्रियेला बराच वेळ लागू शकतो. त्यातून शिक्षेचा हेतू साध्य होत नाही. हेरगिरी हादेखील युद्धनीतीचाच एक भाग आहे. त्यामुळे देशाशी गद्दारी करणाऱ्या अशा बदमाशांवरील खटले भारतीय दंड विधानांतर्गत चालवण्याऐवजी आर्मी अॅक्ट अंतर्गत चालवले गेले पाहिजेत. कारण, देशाची संरक्षणव्यवस्था अभेद्य असणे हे महत्त्वाचे आहे. त्याला सुरूंग लावून केवळ पैशाच्या अथवा शरीरसुखाच्या मोहात अडकून संवेदनशील आणि गोपनीय माहिती कुणी लीक करत असेल, तर तो अक्षम्य गुन्हा आहे. आपल्याच दूतावासातील एक महिला, पाकिस्तानात असताना तिथल्या आयएसआय अधिकाऱ्याच्या प्रेमात पडली होती. तिला किरकोळ शिक्षा झाली होती, असे घडता कामा नये. यासाठी आपल्याला कायद्यात दुरुस्ती करावी लागेल. विशेष लष्करी न्यायालये स्थापन करून अशा गुन्ह्यांत कठोर शिक्षा लवकरात लवकर झाली पाहिजे. तशी तरतूद केली गेली पाहिजे. तरच ‘पुढच्यास ठेच मागचा शहाणा’ या तत्त्वानुसार, भविष्यात देशाशी अशाप्रकारची गद्दारी करण्याची हिंमत करण्यास कुणीही धजावणार नाही. अलीकडेच इंटरपोलप्रमुखाला चीनने डांबून ठेवल्याची घटना समोर आली. हा प्रमुख एकेकाळी चिनी पोलीस दलात होता. त्याने भ्रष्टाचार केल्याच्या आरोपावरून, चीनने त्याला शिक्षा करणार असल्याचे जगाला सांगितले. देशगद्दारांविरुद्ध अशाप्रकारची कठोर पावले उचलल्याखेरीज या घटनांना आळा बसणार नाही.

सदैव सतर्क राहा

प्रत्येक वर्षी १०-१५ हस्तक जे पाकिस्तानसाठी काम करतात, त्यांना पकडण्यात यश मिळते. आपले गुप्तहेर खाते आणि संरक्षण दले चांगली कामगिरी करून अशा लोकांना पकडण्यामध्ये यशस्वी होतात. मात्र, ही लढाई कायमच चालू राहणार आहे. म्हणून वाढत्या सुरक्षा एजन्सींना, गुप्तहेर खात्यांना, सैनिकी कारखाने, खाजगी कारखाने-जिथे सैनिकी संशोधन होते, त्यांनी सदैव सतर्क राहण्याची गरज आहे. पाकिस्तानने बांगलादेशी घुसखोर, रोहिंग्या व इतर यांच्या मदतीने भारतामध्ये अनेक सेल उभारले आहेत. आशा करूया की, आपण त्यांच्यावरती लक्ष ठेवून त्यांना भारताची काही महत्त्वाची माहिती देण्याआधी पकडण्यात यश मिळो! ही लढाई सुरू राहणार आहे. आपल्या सुरक्षा दलांना आणि इतर संस्थांना सतत सतर्क राहण्याशिवाय पर्याय नाही. देशसुरक्षेला प्राधान्य देत सतर्कतेशिवाय पर्याय नाही. सैन्याच्या गुप्तहेर संस्थांचे ब्रीदवाक्य आहे- ‘सदैव सतर्क राहा!’ या ब्रीदवाक्याचे पालन करून, यापुढे होणाऱ्या देशाच्या नुकसानाला आपण लवकरात लवकर थांबवण्याचा प्रयत्न करून शत्रूचे डावपेच उधळून लावण्यास सक्षम होऊ.

माहितीच्या महापुरात रोजच्या रोज नेमका मजकूर मिळविण्यासाठी लाईक करा... facebook.com/MahaMTB/