हा खेळ सावल्यांचा

“या अथांग महावकाशात पृथ्वीची सावली लांबच लांब पसरली असते. पृथ्वीची सावली पृथ्वीच्या बरोबरीने चालते. पृथ्वीच्या मागे मागे धावते. पृथ्वीच्या गतीने पृथ्वीचा पाठलाग करत सूर्याभोवती फिरते. पृथ्वी तर प्रचंड आहेच, पण तिच्या पेक्षा तिची सावली फार मोठी आहे. अतिभव्य, अतिप्रचंड आहे! साधारण १२,७०० किलोमीटर व्यासाच्या पृथ्वीची सावली, अंतराळात १४ लाख किलोमीटर दूर पर्यंत पसरली असते.“, आबा म्हणाले.

“काय होतं, पृथ्वीच्या वातावरणातून जेंव्हा सूर्यप्रकाश जातो, तेंव्हा त्याचे वक्रीभवन होते.”, सुमितच्या प्रश्नार्थक नजरेकडे पाहून आबा म्हणाले, “म्हणजे तुमचे refraction! यामुळे लाल प्रकाश आणि निळा प्रकाश वेगळे होतात. असा लाल – केशरी रंगाचा प्रकाश रोज सकाळी सूर्योदयाच्या आधी आणि संध्याकाळी सूर्यास्तानंतर आपण आकाशात पाहतो! तर जगभरतील प्रत्येक सूर्योदय आणि सूर्यास्ताचा हा refracted लालसर प्रकाश पृथ्वीच्या सावलीत झिरपतो, आणि ग्रहण लागलेल्या चंद्रावर पडतो. त्यामुळे ग्रहण लागलेला चंद्र लालसर दिसतो.”, आबा म्हणाले.

“आबा, उद्या आपल्याला चंद्रावर पृथ्वीची सावली पडलेली दिसेल. हा पृथ्वीवरचा देखावा झाला. चंद्रावरून हे ग्रहण कसे दिसेल?”, सुमितने पुढे विचारले.

“वाह! झक्कास प्रश्न विचारलास मित्रा! चंद्रावरून असे दिसेल की, अमावस्येच्या पृथ्वीचे बिंब सूर्य आणि चंद्राच्या मध्ये येत आहे. सूर्य हळूहळू पृथ्वीच्या मागे झाकला जाईल. सूर्य पूर्ण झाकला गेला की चंद्रावर अगदी गडद अंधार पडेल. कदाचित पृथ्वीच्या बिंबाच्या भोवती लाल - केशरी रंगाची किनार दिसेल. चंद्रावर लाल – केशरी रंगाची संध्याकाळ पसरेल. थोडक्यात काय, तर चंद्रावर सूर्य-ग्रहण दिसेल! पृथ्वी वरून जसे सूर्यग्रहण अनुभवतो, अगदी तसचं!