शिरोडा किनारी 'पाणचिऱ्या'चे दुर्मीळ दर्शन; सिंधुदुर्ग जिल्ह्याातील पहिलीच नोंद

थंडीची चाहूल लागताच राज्यात हिवाळी स्थलांतरित पक्ष्यांचे आगमन होऊ लागले आहे. यामध्ये प्रामुख्याने पाणथळ पक्ष्यांचा समावेश आहे. फ्लेमिंगो, उचाट्या, हळदीकुंकू बदक, वारकरी बदक, थापट्या बदक हे पक्षी खाडी प्रदेशात दिसू लागले आहेत. तर कुरव, पाणटिवळा, तुतारी, टिलवा, चिखल्या या पक्ष्यांच्या विविध प्रजाती किनाऱ्यांवर दिसत आहेत. अशातच 'पाणचिरा' या दुर्मीळ हिवाळी स्थलांतरित पक्ष्याचे दर्शन बुधवारी सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात घडले आहे. दै. 'मुंबई तरुण भारत'च्या यंदाच्या 'स्पिसीज अॅण्ड हॅबीटॅट्स वाॅरियर्स अवाॅर्ड'मधील 'बडिंग नॅच्युरिलिस्ट' या श्रेणीतील विजेते प्रवीण सातोसकर यांनी या पक्ष्याची नोंद केली आहे. 'पाणचिरा' पक्ष्याची सिंधुदुर्ग जिल्ह्यामधील ही पहिलीची नोंद असल्याची माहिती या पक्ष्यावर मध्य भारतात काम करणाऱ्या 'बीएनएचएस'च्या संशोधिका परवीन शेख यांनी दिली. तसेच हा पक्षी पिल्लू अवस्थेत असल्याचे त्यांनी सांगितले. आमच्या अभ्यासात असे लक्षात आले आहे की, जेव्हा या पक्ष्यांचा प्रजननाचा हंगाम नसतो त्यावेळेस हे पक्षी किनारी भागातील पाणथळींवर स्थलांतर करतात. सिंधुदुर्गात आलेला पाणचिरा हा सुरव पक्ष्यांच्या थव्यासोबत आल्याची शक्यता शेख यांनी व्यक्त केली.  

 

 

 

'पाणचिरा' हा पक्ष्याच्या वीण वसाहती या प्रामुख्याने मध्य प्रदेशातील चंबल नदीचे खोरे आणि ओडिशामध्ये आहेत. मात्र, त्याच्या हिवाळी स्थलांतराच्या क्षेत्राचा विस्तार मोठा आहे. अगदी तामिळनाडूमधूनही त्यांच्या नोंदी असल्या तरी, त्या एक किंवा दोन पक्ष्यांचा आहेत. त्यामुळे या पक्ष्याच्या हिवाळी स्थलांतराचा विस्तार मोठा असला तरी, संख्येने एक दोन पक्षी स्थलांतरित झालेले दिसतात. त्यामुळे त्यांच्या क्वचितच नोंदी होतात. मुंबईनजीकच्या उरण येथील पांजे पाणथळ क्षेत्रामध्ये दोन 'पाणचिरा' पक्षी दिसल्याच्या नोंदी आहेत. पालघरच्या किनाऱ्यावरुन देखील या पक्ष्याच्या नोंदी असून नाशिकमधील नांदूर मधमेश्वर पक्षी अभयारण्य, अमरावती आणि यवतमाळ येथील पाणथळ प्रदेशातही हा पक्षी दिसल्याच्या मोजक्या नोंदी आहेत.