रायगडमधून 'क्लिक बीटल'च्या नव्या प्रजातीचा शोध

मुंबई (अक्षय मांडवकर) - रायगड जिल्ह्यातून ढाल किड्याच्या (बीटल) नव्या प्रजातीचा शोध लावण्यात वन्यजीव संशोधकांना यश मिळाले आहे. 'क्लिक बीटल' (click beetle) वर्गातील या प्रजातीचे नामकरण 'क्रिप्टलॉस एलव्हीओलेटस' असे करण्यात आले आहे. 'क्लिक बीटल' (click beetle) दुलर्क्षित कीटकावरील हे संशोधन समोर आल्याने त्याचे महत्त्व अधोरेखित झाले आहे.

भारतात कीटकशास्त्रामध्ये अजूनही फारसे संशोधनाचे काम झालेले नाही. मात्र, गेल्या काही वर्षांमध्ये कीटकशास्त्रात रस असणारी एक फळी निर्माण झालेली आहे. परिणामी कीटकांच्या काही प्रजातींचा उलगडा होण्यास मदत झाली आहे. नुकताच रायगड जिल्ह्यामधून 'क्लिक बीटल'च्या (click beetle) नव्या प्रजातीचा उलगडा करण्यात आला आहे. सोमय्या महाविद्यालयाचे जीवशास्त्र व कीटकशास्त्र विषयाचे प्राध्यापक डाॅ. अमोल पटवर्धन आणि हर्षद पारेकर यांनी या प्रजातीचा उलगडा केला आहे. शुक्रवारी प्रकाशित झालेल्या 'जर्नल आॅफ थ्रेट्रेंड टॅक्सा' या संशोधन पत्रिकेत हा शोधनिबंध प्रकाशित करण्यात आला. २०१६ साली पावसाळी हंगामात या बीटल (click beetle) प्रजातीच्या मादीचा एक नमुना डाॅ. अमोल पटवर्धन यांना मुरूड तालुक्यात सापडला होता. तेव्हापासून या प्रजातीवर संशोधनाचे काम सुरू होते.

नव्याने शोधण्यात आलेली 'क्रिप्टलॉस एलव्हीओलेटस' ही प्रजात 'क्लिक बीटल' (click beetle) वर्गात मोडते. बऱ्याचदा ढाल किडे (click beetle) जमिनीवर पालथे पडल्यानंतर त्यांना पुन्हा सरळ होता येत नाही. अशा वेळी त्यांची शिकार होण्याची शक्यता अधिक असते. परंतु, 'क्लिक बीटल' (click beetle) वर्गातील ढाल किड्यांच्या गळ्याजवळ स्प्रिंगसारखा एक अवयव असतो. हे किडे जमिनीवर पालथे पडल्यावर हा अवयव आवळला जाऊन वेगाने स्प्रिंगसारखा उडतो. या झटक्यामुळे हे कीडे मूळ अवस्थेत येतात. म्हणून त्यांना 'क्लिक बीटल' (click beetle) म्हटले जाते.