सिंधुदुर्ग-कर्नाटकातील वाघांचा गोव्यात आसरा; तिन्ही राज्यात समन्वयाचा अभाव

'सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पा'मध्ये मे, २०१८ मध्ये कॅमेराबद्ध झालेला नर वाघ (sahyadri tiger) मे, २०२० मध्ये कर्नाटकातील 'काली व्याघ्र प्रकल्पा'त आढळून आला होता. 'सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पा'मधील वाघ दक्षिण भारतामध्ये स्थलांतर करत असल्याचा तो पहिलाच पुरावा होता. परिणामी पश्चिम घाटामध्ये अस्तित्त्वात असलेल्या व्याघ्र भ्रमणमार्गाचे महत्त्वही लक्षात आले होते. त्यानंतर तिलारी खोऱ्यात २०१८ साली कॅमेऱ्यात छायाचित्रित केलेली 'TT 7' ही वाघिणी (sahyadri tiger) ३० जून, २०२१ रोजी गोव्यातील 'म्हादई अभयारण्या'मध्ये आढळून आली होती. त्यानंतर आता कर्नाटकातील भीमगड अभयारण्यातील एक नर नुकताच म्हादई अभयारण्यात आढळून आला आहे. २०१५ साली भीमगड अभयारण्याचे तत्कालीन मुख्य वनसंरक्षक विजय मोहन राज यांनी या नर वाघाचे (sahyadri tiger) छायाचित्र आपल्या समाजमाध्यमावर प्रसिद्ध केले होते. त्यावेळी हा वाघ साधारण दोन वर्षाचा होता. नुकतेच या वाघाचे पौढावस्थेतील छायाचित्र म्हादई अभयारण्यातून प्रसिद्ध झाले आहे.

सद्यपरिस्थितीत सह्याद्रीतील व्याघ्र स्थलांतर आणि त्यांच्या संरक्षणाच्या अनुषंगाने महाराष्ट्र, कर्नाटक आणि गोवा या तिन्ही राज्यांमध्ये कोणत्याही प्रकारची बातचीत होत नाही. तिन्ही राज्याअंतर्गत स्थलांतरित होणाऱ्या वाघांची माहिती ही राज्ये एकमेकांना देत नाहीत. माध्यमांमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या छायाचित्रांच्या आधारेच संशोधकांना आपआपल्या राज्यातील वाघांची ओळख पटवावी लागते. शिवाय सीमालगतच्या भागातील लोकं राज्याअंतर्गत शिकार करण्यासाठी भटकताना दिसतात. अशा परिस्थितीत तिन्ही राज्यांच्या वनविभागांमध्ये समन्वय साधून संशोधन आणि वन्य गुन्हेगारी संदर्भातील माहितीची देवाणघेवाण करण्याची आवश्यकता असल्याची गरज पंजाबी यांनी मांडली आहे. असे घडल्यास सह्याद्रीतील वाघांची संख्या वाढण्यास मदत होईल.