भारतातही होणार हायस्पीड ट्रेनची चाचणी

मुंबई, दि.९ : राजस्थानमध्ये देशातील पहिला ट्रेन ट्रायल ट्रॅक जवळपास तयार झाला आहे. भारतीय रेल्वे सातत्याने आपल्या कार्यप्रणाली आणि सुविधांना अद्यावत करत आहे. रेल्वे पायाभूत सुविधा वाढवत असताना सर्व सुविधांनी युक्त रोलिंग स्टॉक निर्मितीमध्येही भारत जागतिक स्पर्धेत उतरला आहे. अशावेळी अद्ययावत रोलिंग रोलिंग स्टॉकची चाचणी घेण्याची सुविधा विकसित करण्यासाठी राजस्थानमध्ये एक समर्पित रेल्वे चाचणी ट्रॅक बांधला जात आहे. हा ट्रॅक डिसेंबर २०२५ पर्यंत पूर्ण होईल.

भारतातील हा पहिला समर्पित रेल्वे ट्रायल ट्रॅक ६० किमी लांबीचा आहे. हा ट्रॅक सरळ नसून या ट्रॅक अनेक भागात वळणावळणाचा तयार करण्यात आला आहे. याद्वारे वेगात येणारी ट्रेन वेग कमी न करता वळणावळणाच्या रुळावरून कशी जाईल याची चाचणी घेता येईल. या वक्रांमध्ये, काही वक्र कमी वेगासाठी बनवले जातात आणि काही उच्च गतीसाठी बनवले जातील. पहिला टप्पा पूर्ण झाल्यानंतर २३० किमी प्रतितास वेगाने बुलेट ट्रेनची चाचणीही घेता येणार आहे. देशातील पहिल्या समर्पित चाचणी ट्रॅकच्या स्थापनेमुळे देशातील हाय-स्पीड रोलिंग स्टॉकच्या चाचणीत नवे आयाम प्रस्थापित होतील. या प्रकल्पामुळे आधुनिकतेकडे वाटचाल करणाऱ्या भारतीय रेल्वेच्या दिशेने हा चाचणी ट्रॅक मैलाचा दगड ठरेल.

देशातील हाय-स्पीड रोलिंग स्टॉकच्या सर्वसमावेशक चाचणीसाठी, भारतीय रेल्वे राजस्थानमधील देडवाना जिल्ह्यातील जोधपूर विभागातील नवा येथील गुढा-थथाना मिठडी दरम्यानचा देशातील पहिला आरडीएसओ समर्पित चाचणी ट्रॅक विकसित करत आहे. हा रेल्वे ट्रॅक जयपूरपासून सुमारे ८० किमी अंतरावर असलेल्या सांभार तलावाच्या मधोमध काढण्यात आला आहे. आरडीएसओ समर्पित चाचणी ट्रॅकचे काम दोन टप्प्यात मंजूर करण्यात आले आहे. पहिल्या टप्प्याच्या कामाला डिसेंबर २०१८मध्ये आणि टप्पा २ च्या कामाला नोव्हेंबर २०२१ मध्ये मंजुरी देण्यात आली. या प्रकल्पाची एकूण अंदाजे किंमत ८२० कोटी रुपये इतकी आहे.समर्पित चाचणी ट्रॅकच्या बांधकामामध्ये सात मोठे पूल, १२९ छोटे पूल आणि चार स्थानकांचा (गुधा, जब्दीनगर, नवान आणि मिठाडी) समावेश आहे. या प्रकल्पांतर्गत २७ किमीचे काम पूर्ण झाले आहे आणि डिसेंबर २०२५ पर्यंत हे काम पूर्ण करण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे.

हाय-स्पीड रोलिंग स्टॉक आणि वेगाच्या चाचण्या, स्थिरता, सुरक्षितता मापदंड, अपघात प्रतिकार, गुणवत्ता यासह सर्वसमावेशक चाचणी सुविधा. या प्रकल्पांतर्गत रोलिंग स्टॉक इत्यादी विकसित केले जात आहेत. या समर्पित चाचणी ट्रॅकमध्ये ट्रॅक सामग्री, पूल, टीआरडी उपकरणे, सिग्नलिंग गियर आणि भू-तांत्रिक अभ्यासाची चाचणी देखील समाविष्ट आहे. रुळावर पूल, अंडर ब्रिज, ओव्हर ब्रीज अशी वेगवेगळी रचना करण्यात आली आहे. या ट्रॅकवर जमिनीच्या खाली आणि वर आरसीसी आणि स्टीलचे पूल बांधण्यात आले आहेत. या पुलांना कंपन-प्रतिरोधक बनवण्यासाठी नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यात आला आहे. त्यावरून वेगाने जाणाऱ्या ट्रेनचा प्रतिसाद या पुलांवरून तपासला जाऊ शकतो. टर्न-आउट प्रणाली वापरून हा पूल बांधण्यात आला आहे. म्हणजेच जड आरसीसी बॉक्स बसवून वर स्टेनलेस स्टीलचा वापर करण्यात आला आहे. सांभारचे वातावरण अल्कधर्मी असल्याने स्टीलला गंज चढणार नाही. तसेच, हाय-स्पीड ट्रेनचे कंपन कमी केले जाऊ शकते. या संरचनांमधून बुलेट ट्रेन पास करून वेगाची चाचणी घेतली जाईल. हा देशातील पहिला समर्पित ट्रॅक असेल जिथे शेजारील देश देखील त्यांच्या ट्रेनची चाचणी घेण्यास सक्षम असतील.