नाझी, निंदा अन् नामुष्की

नाझीगौरवाचा हा निंदास्पद प्रकार ताजा असतानाच, कॅनडाच्या गव्हर्नर जनरल मॅरी सिमन यांनीही एक गौप्यस्फोट केला. दुसर्‍या महायुद्धकाळात नाझी फौजेत कार्यरत पीटर सॅवरीनला १९८७ साली कॅनडाच्या सर्वोच्च ‘ऑर्डर ऑफ कॅनडा’ पुरस्काराने सन्मानित केल्याची नुकतीच कबुली देऊन, त्यांनीही माफीनामा सादर केला. कॅनडामध्ये घडलेल्या नाझीगौरवाच्या या नामुष्कीजनक घटनांमुळे ज्यूंप्रतीची असंवेदनशीलता आणि निर्वासितांच्या नेमक्या माहितीचा अभाव, या बाबी प्रकर्षाने अधोरेखित होतात.एकीकडे कॅनडामध्ये नेमक्या किती नाझींनी घुसखोरी केली, याचे कुठलेही तपशील सरकारकडे सध्या उपलब्ध नाहीत, तर दुसरीकडे १९३३ ते १९४८ या काळात पाच हजार ज्यूंना कॅनडामध्ये आश्रय दिला गेला, ही खात्रीलायक आकडेवारी सापडते. परंतु, त्यावेळी इतर मित्रराष्ट्रांनी ज्यू निर्वासितांना सामावून घेतलेल्या आकड्यापेक्षा ही संख्या तुलनेने अत्यल्पच. एवढेच नाही तर १९३९ साली ९०० ज्यू निर्वासितांना घेऊन येणार्‍या एका बोटीलाही कॅनडाने नाकारले. त्या ९०० पैकी २५८ ज्यू हे नंतर नाझींच्या छळछावणीत बळी पडले. याप्रकरणी २०१८ साली ट्रुडोंनी माफीही मागितली. त्यामुळे पीडित ज्यूंपेक्षा पापी नाझींनाच कॅनडात सहज प्रवेश मिळाल्याचा हा दुर्देवी इतिहास यानिमित्ताने पुन्हा एकदा ट्रुडोंच्या मानगुटीवर बसला आहे, हे नक्की!