पद्मविभूषण शिंझो आबे: २००७ मध्ये संसदेत मांडली इंडो-पॅसिफिक क्वाडची कल्पना

 

 

 

नवी दिल्ली: जपानचे माजी पंतप्रधान शिंजो आबे यांची आज नारा शहरात एका प्रचार कार्यक्रमात भाषण करत असताना गोळ्या घालून हत्या करण्यात आली. ४० वर्षीय हल्लेखोराने जपानच्या पश्चिम भागात माजी पंतप्रधानांवर दोन वेळा गोळ्या झाडल्या. त्यांच्या निधनावर जागतिक नेते शोक व्यक्त करत असताना, पंतप्रधान मोदींनी शनिवारी दि. ९ जुलै रोजी एक दिवसाचा राष्ट्रीय शोक जाहीर केला आहे. शिंजो आबे यांचे भारत आणि पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्याशी जवळचे नाते होते.

 

 

भारताने सुरुवातीपासूनच जपान देशासोबत चांगले, सकारात्मक आणि विकसनशील संबंध ठेवले आहेत आणि कायम ठेवले आहेत. भारत-जपान आर्थिक आणि धोरणात्मक संबंध इतके मजबूत झाले आहेत की जपानने आजपर्यंत भारतातील सुमारे १०० पायाभूत सुविधा प्रकल्पांना वीज, वाहतूक, जहाजबांधणी, रेल्वे, नूतनीकरणक्षम ऊर्जा आणि बरेच काही या क्षेत्रात मदत केली आहे. दोन्ही देशांमधले जुने संबंध घट्ट झाल्याने सर्वांगीण धोरणात्मक विकासासाठी एक स्थिर पाया तयार झाला, आबे यांनी देशाचे पंतप्रधान म्हणून कार्यभार स्वीकारला तेव्हाच द्विपक्षीय संबंधांचा विस्तार वाढला.

 

 

जपानचे पंतप्रधान म्हणून दोन वेळा काम करताना आबे यांनी जपान, युनायटेड स्टेट्स, ऑस्ट्रेलिया आणि भारत यांच्यातील चतुर्भुज सुरक्षा संवाद (क्वाड) सुरू करून धोरणात्मक जपान-भारत संबंध सुधारण्याचा प्रयत्न केला. सन 2007 मध्ये, आबे एक वर्षासाठी जपानचे पंतप्रधान असताना, त्यांनी भारताला भेट दिली आणि भारतीय संसदेच्या संयुक्त अधिवेशनाला संबोधित केले. 'दोन समुद्रांचा संगम' हे भाषण देताना आबे यांनी 'स्वातंत्र्य आणि समृद्धीचा चाप' या संकल्पनेला चालना देण्याचा प्रस्ताव मांडला जो युरेशियन खंडाच्या बाहेरील बाजूने तयार होईल.

 

चतुर्भुज सुरक्षा संवादाची कल्पना पटलावर मांडताना आबे म्हणाले, “जपान आणि भारत अशा प्रकारे एकत्र आल्याने, हा 'व्यापक आशिया' संपूर्ण प्रशांत महासागरात पसरलेल्या विशाल नेटवर्कमध्ये विकसित होईल, ज्यामध्ये युनायटेड स्टेट्सचा समावेश होईल. अमेरिका आणि ऑस्ट्रेलियाचे. खुले आणि पारदर्शक, हे नेटवर्क लोक, वस्तू, भांडवल आणि ज्ञान मुक्तपणे वाहू देईल.”

 

 

सन २०२१ मध्ये, ऑस्ट्रेलियन पंतप्रधान स्कॉट मॉरिसन, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी, जपानचे पंतप्रधान योशिहिदे सुगा आणि अमेरिकेचे अध्यक्ष जो बिडेन यांच्यासह क्वाड नेत्यांनी पहिल्या भौतिक क्वाड बैठकीत भाग घेतला आणि सुरक्षेपासून विविध विषयांवर संयुक्त निवेदन जारी केले. आणि इंडो-पॅसिफिक प्रदेशातील समृद्धी कोविड-19 प्रतिसाद आणि मदत यावर भागीदारी. जगामध्ये विशेषतः इंडो-पॅसिफिक प्रदेशात सुरक्षा आणि शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी ते समर्पित असल्याचे या नेत्यांनी सांगितले. त्यांनी विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, सायबरस्पेस, हवामान बदल आणि गंभीर आणि उदयोन्मुख तंत्रज्ञानाच्या बाबतीत सहकार्य वाढवण्याचे आश्वासन दिले होते. पंतप्रधान मोदींनी दि. ९ जुलै  रोजी माजी जपानी पंतप्रधान पद्मविभूषण शिंजो आबे यांच्या स्मरणार्थ एक दिवसाचा राष्ट्रीय शोक जाहीर केला आहे.