राधानगरी अभयारण्यातून गोगलगायीच्या नव्या प्रजातीचा शोध; देवराईत अधिवास

मुंबई (विशेष प्रतिनिधी) - कोल्हापूर जिल्ह्यातील 'राधानगरी वन्यजीव अभयारण्या'मधून गोगलगायीच्या नवीन प्रजातीचा शोध लावण्यात संशोधकांना यश मिळाले आहे. ही प्रजात 'पेरोटेटीया' या पोटजातीमधील असून ११७ वर्षांनंतर या पोटजातीमधून एका प्रजातीचा उलगडा झाला आहे. राज्यातून याच आठवड्यात गोगलगायीच्या दोन नवीन प्रजातींचा शोध लागला आहे.

 

 

 

निसर्गामध्ये होणाऱ्या अत्यंत सूक्ष्म बदलांचा परिणाम हा गोगलगायींवर होत असतो. त्यामुळे बदलणाऱ्या निसर्गाचे संकेत देणाऱ्या दूत या गोगलगायी आहेत. शिवाय त्यांना निसर्गातील सफाई कामगारही म्हटले जाते. कारण, कुजलेला पालापाचोळा आणि मृत किटकांच्या अवशेषांवर त्या जगतात. गोगलगायी या अनेक प्राणी आणि पक्षी प्रजातींचे खाद्य आहे. पावसाळ्यात खास करुन अनेक प्रकारच्या गोगलगायी आपल्याला दिसतात. आता यामध्ये एका नव्या प्रजातीची भर पडली आहे.

राधानगरी अभयारण्याच्या दाजीपूर वनपरिक्षेत्रामधील उगवाई देवी मंदिर परिसरातील देवराईमध्ये गोगलगायीची नवीन प्रजात सापडली आहे. तिचे नामकरण 'पेरोटेटीया राजेशगोपाली', असे करण्यात आले आहे. ही प्रजात मासंभक्षी असून आजूबाजूला मिळणाऱ्या इतर गोगलगायींना ती फस्त करते. कराडमधील ‘संत गाडगे महाराज महाविद्यालया’तील प्रभारी सहाय्यक प्राध्यापक डाॅ. अमृत भोसले, ‘ठाकरे वाईल्डलाईफ फाऊंडेशन’चे प्रमुख आणि संशोधक तेजस ठाकरे आणि बेन रोव्हसन यांनी नव्या प्रजातीचा उलगडा केला आहे. या शोधाचे वृत्त बुधवारी 'आर्किव्ह फर मोलुस्केंकुंदे' या संशोधनपत्रिकेत प्रसिद्ध झाले.

 

 

भोसले यांना ही प्रजात सर्वप्रथम २०१८ साली सर्वेक्षणदरम्यान दिसली होती. २०१९ मध्ये 'ठाकरे वाईल्डलाईफ फाऊंडेशन’चे सदस्य स्वप्निल पवार, अक्षय खांडेकर आणि विनोद आडके यांनी भोसलेेंना या प्रजातीचे नमुने गोळा करण्यास मदत केली. त्यानंतर तिन्ही संशोधकांनी या नमुन्यांतील शंखाचा आकारशास्त्रीय अभ्यास आणि रिप्रॉडक्शनसिस्टमचे निरिक्षण केल्यानंतर ही प्रजात विज्ञानासाठी नवीन असल्याचे त्यांना समजले. ही प्रजात 'पेरोटेटीया' या पोटजातीमधील असून त्यामधील शेवटची प्रजात ही १९०३ साली शोधल्याची माहिती भोसले यांनी दिली. त्यानंतर आता जवळपास ११७ वर्षानंतर 'पेरोटेटीया' पोटजातीमधून एक प्रजात उलगडण्यात आली आहे. महाराष्ट्रात या पोटजातीमध्ये एकूण १४ प्रजाती सापडतात.