तळ्यात-मळ्यात...

वयाच्या 28व्या वर्षी इंटरनेटवर ‘बेन-टेन’ नावाच्या कार्टूनची माहिती वाचत मी रात्री उशीरापर्यंत डोळे ताणून बसेन असे मला कधी वाटले नव्हते. पण, समुपदेशनाच्या चौथ्या सत्राच्या शेवटी ‘बेन-टेन’ या जादुई शब्दांनी अकरा वर्षाच्या त्या अबोल मुलाच्या मनात शिरण्याचा मार्ग मला सापडला होता. त्याच्याबरोबरच्या पाचव्या सत्राची तयार करताना ‘बेन-टेन’च्या करामतींचा अभ्यास करणे माझ्यासाठी आवश्यक होते. जॉर्ज (नाव बदलले आहे) सहा महिन्यांपूर्वी आई आणि धाकट्या बहिणीबरोबर आयर्लंडहून लंडनला स्थलांतरित झाला होता. जागेचा बदल, बदललेली शाळा-मित्रमंडळी, अल्परिचित नातेवाईकांकडे राहावे लागणे आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे आईवडिलांचे विभक्त होणे, या सगळ्याचा परिणाम म्हणून मुळात हसरा-खेळकर असणारा जॉर्ज खूप अबोल झाला होता. दैनंदिन कर्मे अतिशय यांत्रिकपणे पार पाडणाऱ्या, शून्यात नजर लावून बसणाऱ्या, प्रश्नांना एका शब्दात उत्तरे देणाऱ्या आपल्या मुलाची तगमग सहन न होऊन जॉर्जची आई त्याला माझ्याकडे घेऊन आली होती. सत्रांना काहीही तक्रार न करता जॉर्ज येऊन बसत होता. पण, आमच्यात तीन-चार वाक्यांपेक्षा जास्त संवाद होत नव्हता. वरवर पाहता निर्विकार दिसणाऱ्या चेहऱ्यावरचे त्याचे गंभीर, मध्येच भीतीची झलक दाखवणारे डोळे मला अस्वस्थ करत होते. आईपुढे, तिचे म्हणून अनेक प्रश्न होते. राहण्याची जागा, जेवणाची व्यवस्था, शाळेची फी अशा अगदीच प्राथमिक प्रश्नांशी ती झगडत होती. ती जॉर्जकडून अकाली प्रौढत्वाची अपेक्षा करतेय हे तिलाही कळत होते. पण, जॉर्जच्या जास्त नाजूक भावनिक प्रश्नांसाठी तिच्याकडे ना पुरेसा वेळ होता ना पुरेशी उर्जा. धाकटी सारा (नाव बदलले आहे) तिचा बालसुलभ अल्लडपणा टिकवून होती. त्या तुलनेत जॉर्जचा घुमेपणा आईला जास्तच त्रास देत होता. अशा या जॉर्जशी ‘बेन-टेन’च्या चित्रांच्या-गोष्टींच्या माध्यमातून संवाद साधता यायला लागल्यावर मला मनापासून आनंद झाला. पुढच्या दहा-बारा सत्रांमध्ये हळूहळू आम्हाला नवा, जास्त प्रगल्भ आणि आईला लढायला बळ देऊ शकणारा जॉर्ज सापडत गेला.

- गुंजन कुलकर्णी

(लेखिका नाशिक येथे बाल व कुटुंब

मनोविकासतज्ज्ञ आहेत.)

7775092277

[email protected]