Tech भारत : USB तंत्रज्ञान

 

कदाचित तुम्ही त्या काळापासून अनभिज्ञ असाल जेव्हा कम्प्यूटर हार्डवेअर जोडणी म्हणजे एक मोठे आणि कठीण काम असत. मोठ-मोठे हार्डवेअर जोडणी ही एखाद्या टेक्निशियन वाचून तुलनेने कठीण होती. आत्ता सारखी प्लग अँड प्लेची सुविधा तेव्हा अस्तित्वात नव्हती. सी.पी.यु. ला प्रत्येक हार्डवेअर जोडण्यासाठी सीरिअल पोर्ट, पॅरलल पोर्ट तसेच पावर चार्जेस यांची जोडणी, त्यासाठी लागणारे ड्राईव्हर्स या सर्वांचा सेट-अप करता दमछाक होत असत. आजच्या सारखे सहज आणि सोपे नव्हते. आणि म्हणूनच USB तंत्रज्ञानाचे महत्व विषद करणे आवश्यक होऊन जाते. कॉम्प्यूटर प्रणालीत हार्डवेअर जोडणी संबंधात आज आपल्याला जी सहजता दिसते, ती केवळ USB तंत्रज्ञानामुळे आज शक्य होऊ शकली आहे. त्यामुळे याच्या विषयी तपशीलात जाणून घेऊयात.

 

USB अर्थात युनिव्हर्सल सिरीयल बस असे याचे पूर्ण नाव आहे. USB इम्प्लीमेंटर फोरमद्वारे हे तंत्रज्ञान १९९० च्या दशकात विकसित केले गेले आहे. १९९० च्या काळात कि-बोर्डची अथवा माउसची जोडणी करायची असेल तर PS/२ किंवा सिरीयल पोर्ट असणे आवश्यक होते, प्रिंटर किंवा स्कॅनर जोडण्यासाठी मोठे पॅरलल पोर्ट असावे लागत, कम्प्यूटर गेम खेळण्यासाठी त्यातील जॉय स्टिकची जोडणी करण्यासाठी गेम पोर्ट वेगळा इंस्टॉल करावा लागत होता. USB तंत्रज्ञान विकसित झाल्यामुळे या सर्व पोर्टची आवश्यकता संपली. सर्व हार्डवेअर उपकरणांसाठी एकच पोर्ट आवश्यक ठरला. त्यामुळे प्रत्येक उपकरणाची गती (स्पीड) देखील वाढायला मदत झाली, परिणामी कम्प्यूटर प्रणाली अधिक सहज, सोपी आणि गतिशील बनली.

 

वेगवेगळ्या काळात या USB तंत्रज्ञानात देखील बदल होत गेलेत, १९९४ साली आय.बी.एम, इंटेल, एच.पी, अॅप्पल, मायक्रोसॉफ्ट या माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्रातील तज्ञ मंडळींनी एकत्र येऊन USB इम्प्लीमेंटर फोरमची स्थापना केली. या फोरमचे नेतृत्व त्यावेळी मूळ भारतीय असलेल्या अजय भट्ट यांच्याकडे सोपविले गेले होते. अजय भट्ट यांच्या मार्गदर्शनाखाली १९९५ साली USB चे संशोधन झाले, ही सर्व भारतीयांसाठी अभिमानाची बाब आहे. पहिले USB पोर्ट हे कि-बोर्ड, माउस, प्रिंटर, स्कॅनर यांसाठी विकसित केले गेले. त्याची गती १.५ ते १२ एम.बी.पी. एस. एवढी होती.

 

 

साल २००० च्या मध्यात USB २.० विकसित केले गेले. याची गती पहिल्या जर्नेशनपेक्षा अधिक होती, त्याचबरोबर क्षमता देखील प्रचंड मोठी होती. यात USB फ्लॅश ड्राईव्ह अर्थात पेन ड्राईव्ह बाजारपेठेत आणले गेले, ज्यामुळे सी.डी, डी.व्ही.डी च्या आवश्यकता संपुष्टात आली, तसेच गती देखील वाढायला मदत झाली. USB २.०ची गती ४८० एम.बी.पी. एस. एवढी होती. यात वाय-फाय, इथरनेट सारख्या उपकरणांचा देखील समावेश झाला.

 

 

२००८ साली USB ३.० बाजारपेठेत आले, त्याला ५ जी.बी.पी.एस. एवढी प्रचंड क्षमता असलेली गती देण्यात आली. त्यामुळे USB ची मागणी देखील मोठ्याप्रमाणात वाढू लागली.

 

 

USB मुळे कम्प्यूटर प्रणालीने कात टाकून गती पकडली आहे. त्यामुळे अनेक उपकरणांची देखील उत्पत्ती झाली आहे. आज कम्प्यूटरचा वाढता वापर त्याच्या सहजतेमुळे होऊ शकला आहे. आणि मला वाटते यात USB तंत्रज्ञानाचा सिंहाचा वाटा आहे.