निगर्वी, सहृदयी, राजकारणातील उत्तुंग व्यक्तिमत्व

 

देशभक्ती, हजरजबाबीपणा, विनम्रता, वाक्चातुर्य आणि आपल्या वाणीने कोट्यवधी देशवासीयांबरोबरच विरोधकांच्याही हृदयसिंहासनावर राज्य करणारे अतुलनीय व्यक्तिमत्त्व म्हणजे भारताच्या राजकारणातील पितामह अटल बिहारी वाजपेयी असे म्हटले तरी, ते निश्चितच अतिशयोक्तीपूर्ण ठरणार नाही. तीनवेळा देशाच्या सर्वोच्च अशा पंतप्रधानपदावर आरूढ झाल्यानंतरही त्यांचे पाय सतत जमिनीवरच राहिले आणि यातच त्यांचा खरा मोठेपणा दिसून येतो. अशा या महान व्यक्तीची आज ९४ वी जयंती. अटलजींना जाऊन आज चार महिने झाले. मात्र, त्यांचे विचार आणि त्यांचे आचरण आजही सर्वांसाठी प्रेरणादायी असेच आहे.

२५ डिसेंबर, १९२४ ला ग्वाल्हेर येथील मध्यमवर्गीय कुटुंबात अटलजींचा जन्म झाला तेव्हा मोठे होऊन ते देशाच्या सर्वोच्च पदावर विराजमान होतील असे कुणालाही वाटले नव्हते. परंतु, आपल्या कर्तबगारी आणि कठोर परिश्रमाच्या जोरावर हे पद भूषवून संपूर्ण विश्वात त्यांनी आपल्या नावाचा ठसा उमटविला. त्यांचे वडील कृष्ण बिहारी वाजपेयी हे शिक्षक होते. शिक्षणात अटलजींना त्यांचाच खरा वारसा लाभला. अटलजींनी हिंदी, इंग्रजी आणि संस्कृतमध्ये बी.ए.ची पदवी मिळवली. नंतर कानपूर येथे त्यांनी राज्यशास्त्र या विषयात एम.ए. केले. शालेय जीवनापासूनच ते स्वातंत्र्यलढ्यात सहभागी झाले होते. हिंदीवर त्यांचे कमालीचे प्रभुत्व होते. स्वातंत्र्य संग्रामाच्या काळात त्यांनी अनेक दैनिकांत संपादनाचे कामही केले. स्वातंत्र्य लढ्यात त्यांनी तुरुंगवासही भोगला. १९५१ मध्ये श्यामाप्रसाद मुखर्जी यांनी भारतीय जनसंघाची स्थापना केली. तेव्हापासून वाजपेयी या पक्षाशी निगडित होते. मुखर्जींचे कट्टर अनुयायी म्हणून ते गणले जात. राजकारणाचे बाळकडू त्यांना खऱ्या अर्थाने येथूनच मिळाले आणि त्यांनी नंतर कधी मागे वळून बघितलेच नाही. १९५७ मध्ये प्रथम त्यांनी लोकसभेची निवडणूक लढविली आणि ते जिंकले. त्यांनी आपल्या वाणीने आणि प्रभावी वक्तृत्वाने संसद गाजवून आपली निवड सार्थ ठरविली. यानंतर २००४ पर्यंत म्हणजे पाच दशकांहून अधिक काळ संसदेचे म्हणजे दहा वेळा लोकसभा, तर दोनवेळा राज्यसभेचे सदस्यत्व भूषवून दीर्घकाळ संसदपटू होण्याचा बहुमानही मिळवला. त्यांच्या राजकीय जीवनात त्यांच्यावर एकही आरोप झाला नाही. यावरूनच त्यांच्या महानतेची साक्ष पटते.

 

१९९६ च्या लोकसभा निवडणुकीत भाजप जास्त जागा जिंकणारा मोठा पक्ष ठरला होता. वाजपेयींचा पंतप्रधान म्हणून शपथविधीही झाला. परंतु, सभागृहात बहुमत सिद्ध करता न आल्याने १३ दिवसांतच वाजपेयींना राजीनामा देणे भाग पडले होते. १९९८ च्या निवडणुकीत भाजपच्या नेतृत्वाखाली रालोआ आघाडीला सर्वाधिक जागा मिळाल्या. वाजपेयी पुन्हा पंतप्रधान झाले आणि हे सरकार १३ महिने टिकले. परंतु, सत्तेवर आल्यानंतर अवघ्या महिनाभरातच पोखरण येथे अणुचाचणी घेऊन आपल्या देशाच्या क्षमतेची खरी ओळख त्यांनी संपूर्ण विश्वाला करून दिली होती. १९९९ च्या मे ते जुलैदरम्यान कारगील युद्ध झाले. यावेळी पाकिस्तानच्या दहशतवाद्यांनी बळकाविलेला भारताचा भूभाग भारतीय सैन्याने परत मिळविला आणि वाजपेयींच्या नेतृत्वाची खूपच प्रशंसा झाली. त्यांची लोकप्रियताही वाढली. याचा फायदा त्यांना १९९९ च्या लोकसभा निवडणुकीत झाला. या निवडणुकीनंतर वाजपेयी तिसर्‍यांदा भारताचे पंतप्रधान झाले. या काळात त्यांनी आर्थिक आणि पायाभूत सुविधांच्या क्षेत्रात भरीव सुधारणा घडवून आणल्या. राष्ट्रीय महामार्ग विकास प्रकल्प आणि पंतप्रधान ग्रामसडक योजना हे त्यांचे दोन महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प. २०००मध्ये अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष बिल क्लिटंन यांनी भारतास भेट दिली. त्यावेळी उभय देशातील आर्थिक आणि औद्योगिक संबंध अधिक बळकट झाले होते.

(लेखक भारतीय जनता पक्ष, नाशिक महानगराचे कार्यालयीन चिटणीस आहेत.)