पारंपरिक ज्ञानाच्या प्राचीन वाटा आपण बुजवल्या

 

 

 

संस्कृती हा मोठा अवकाश असून त्यात टाकाऊ आणि टिकाऊ असे दोन्ही असल्याचे त्या म्हणाल्या. कुटुंबव्यवस्था हादेखील संस्कृतीचा भाग आहे. आपल्याकडे व्यक्ती केंद्र नव्हते तर कुटुंब होते. आज जगभरात समाजरचनेत विविध प्रयोग होत आहेत. त्यामुळे आता कुटुंबव्यवस्थेबाबतही नव्याने विचार होण्याची गरज असल्याचे मत त्यांनी व्यक्त केले. तसेच, आज आत्यंतिक व्यक्तीवादही वाढत असून निरनिराळी उत्पादने तुमच्यावर लादली जात आहेत. आज आयुष्याला वेग आला असून जीवनाचे पुनरावलोकन करण्यासाठी आपल्याला वेळच मिळत नसल्याचे त्या म्हणाल्या. यातून एकाकीपण येत असून हे एकाकीपण तरूणांमध्येही वाढत असल्याचेही निरीक्षणही त्यांनी नोंदवले. यावेळी डॉ. अरूणा ढेरे यांनी महाभारतातील पात्रे, त्यांचा पुनर्विचार, मिथकांचा पुनर्विचार तसेच द्रौपदी, रूक्मिणी या नायिकांबाबत सविस्तर भाष्य केले. मिथकांमध्ये आपणच भर घालतो, त्यांना अर्थ देतो. मिथक ही मानवाला मिळालेली देणगी असल्याचे त्या म्हणाल्या. भगवद्गीतेमध्ये हिंदू, भारतीय संस्कृतीच्या पलीकडे जाऊन मानवाला काहीतरी देण्याची क्षमता असून त्या दृष्टीकोनातून तिचा विचार करण्याची गरज असल्याचे मतही त्यांनी व्यक्त केले.

 

 

संस्कृती ही बाह्य वेशभूषा इ. पुरती मर्यादित नाही. आपल्या संस्कृतीने जे काही दिले आहे त्यातूनही आपल्याला नवे काही मिळू शकते. परंतु यासाठी संवादाची माध्यमे जिवंत राहायला हवीत, असेही मत अरूणा ढेरे यांनी नोंदवले. स्त्री आणि सृष्टी यांच्यावर आपण केलेल्या अत्याचारातून स्त्री आणि सृष्टीचे विविध प्रश्न निर्माण झाले आहेत. ते एकमेकांशी जोडलेले असल्याचे त्या म्हणाल्या. 'नव्या भौतिक साधनांना उपयोगात आणण्यासाठीची हुशारी' असा ज्ञानाचा संकुचित अर्थ आज झाला आहे. पारंपरिक ज्ञानाला आपण अडाणी ठरवले असून ज्ञानाच्या पारंपरिक वाटा आपण बुजवल्या आहेत, अशी खंतही त्यांनी यावेळी व्यक्त केली. यावेळी दै. मुंबई तरूण भारतचे मुख्य उपसंपादक विजय कुलकर्णी यांनी कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन केले तर रविराज बावडेकर यांनी आभार व्यक्त केले.